Μεταβολικό σύνδρομο στην παιδική ηλικία

Η αύξηση του ποσοστού των υπέρβαρων και παχύσαρκων ατόμων όλων των ηλικιών αποτελεί ένα κύριο πρόβλημα της δημόσιας υγείας παγκοσμίως, καθώς τα τελευταία χρόνια παίρνει επιδημικές διαστάσεις. Είναι γνωστή η συσχέτιση της παχυσαρκίας με το πλήρες Μεταβολικό Σύνδρομο, δηλαδή μια ομάδα μεταβολικών διαταραχών (αρτηριακή υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, υπεργλυκαιμία, κεντρικού τύπου παχυσαρκία ) που δρουν συνεργικά στην μακροπρόθεσμη ανάπτυξη καρδιαγγειακής νόσου και σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Όμως, τα υπέρβαρα-παχύσαρκα παιδιά κινδυνεύουν να παραμείνουν παχύσαρκοι ενήλικες και να εμφανίσουν σε μικρότερη ηλικία το πλήρες Μεταβολικό Σύνδρομο και τις επιπλοκές του.

Κατά συνέπεια, η καταπολέμηση της παιδικής παχυσαρκίας πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα της ιατρικής κοινότητας και επιτυγχάνεται με αύξηση της φυσικής δραστηριότητας και αλλαγή των διατροφικών συνηθειών του ατόμου, δηλαδή αύξηση των προσλαμβανόμενων φρούτων-λαχανικών και περιορισμό των προσλαμβανόμενων λιπών και υδατανδράκων με υψηλό Γλυκαιμικό Δείκτη/Γλυκαιμικό Φορτίο. Ο Γλυκαιμικός Δείκτης (ΓΔ) είναι ένα σύστημα κατάταξης των τροφών που περιέχουν υδατάνθρακες σύμφωνα με την επίδρασή τους στα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και το Γλυκαιμικό Φορτίο (ΓΦ) μας δείχνει την επίδραση μιας συγκεκριμένης ποσότητας της τροφής αυτής στα επίπεδα γλυκόζης.

Η Ελλάδα βρίσκεται ανάμεσα στις χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας παγκοσμίως. Απαραίτητη είναι η άμεση παρέμβαση σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο για την πρόληψη και τη μείωση του φαινομένου που οδηγεί σε δυσμενείς επιπτώσεις στην ενήλικο ζωή. Η αλλαγή των διατροφικών συνηθειών των παιδιών είναι πρωταρχικό μέτρο αντιμετώπισης του προβλήματος.

Η επιτροπή κλινικών κατευθυντήριων οδηγιών της Ενδοκρινολογικής Κοινότητας ( Clinical Guidelines Subcommittee of the Endocrine Society-J Clin Endocrinol & Metab 93: 4576-4599, 2008) τονίζει ότι πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στα μέτρα πρόληψης της παιδικής παχυσαρκίας και προτείνει τα ακόλουθα:

Αποκλειστικός μητρικός θηλασμός τουλάχιστον τους πρώτους 6 μήνες της ζωής
Τα σχολεία να παρέχουν καθημερινά τουλάχιστον 60 λεπτά ενδιάμεσης έως εντατικής άσκησης σε όλες τις τάξεις
Οι γιατροί να εκπαιδεύουν το παιδί και τους γονείς ( anticipatory guidance) του για τις σωστές διατροφικές συνήθειες και την αναγκαιότητα αυξημένης φυσικής δραστηριότητας
Περιορισμός της πρόσβασης των παιδιών σε ανθυγιεινές επιλογές φαγητού στο σχολείο
Στρατηγική περιορισμού (ban) διαφήμισης ανθυγιεινών τροφίμων που απευθύνονται σε παιδιά
Αναδιαμόρφωση των κοινοτήτων προκειμένου να αυξηθούν οι ευκαιρίες για ασφαλή πρόσβαση στα σχολεία περπατώντας ή με το ποδήλατο, για αθλητικές δραστηριότητες και για ψώνια στη γειτονιά.

Δασταμάνη Αντωνία Παιδίατρος , διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών