Ελπίδες για καλύτερη αντιμετώπιση σπάνιων όγκων στο πάγκρεας

Η αδρανοποίηση ενός μοριακού μηχανισμού που υπάρχει στα καρκινικά κύτταρα πασχόντων από ένα σπάνιο είδος όγκων του παγκρέατος, μπορεί να αποτρέπει την εξέλιξη και τη μετάστασή του, σύμφωνα με μία νέα έρευνα.

Επιστήμονες από την Ισπανία ανακάλυψαν ότι η αναστολή της δραστηριότητας μιας πρωτεΐνης που λέγεται PI3K, προκαλούσε κυτταρικό θάνατο και εμπόδιζε τη δημιουργία νέων αιμοφόρων αγγείων σε δείγματα ανθρώπινων νευροενδοκρινών όγκων (ΝΕΤ) του παγκρέατος και σε ποντίκια με ΝΕΤ.

Οι ΝΕΤ είναι ένα είδος καρκίνου που εκδηλώνεται σε κύτταρα του ενδοκρινικού (ορμονικού) συστήματος, ορισμένα εκ των οποίων υπάρχουν στο πάγκρεας.

Το πάγκρεας είναι ένας αδένας που παράγει πολλές σημαντικές ορμόνες, με κυριότερες την ινσουλίνη, το γλυκαγόνο και την αυξητική ορμόνη. Την ινσουλίνη παράγουν συναθροίσεις κυττάρων που ονομάζονται νησίδια του Langerhans (ή απλώς νησίδια).

Η αγγειογένεση, δηλαδή η δημιουργία νέων αιμοφόρων αγγείων, είναι πολύ σημαντική για τους καρκινικούς όγκους διότι δίχως αυτήν δεν μπορούν να τροφοδοτηθούν με οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά και μοιραία «λιμοκτονούν».

Όπως εξηγεί ο δρ Εμμανουήλ Ζαχαράκης, διευθυντής Χειρουργικής Ανωτέρου Πεπτικού στο Νοσοκομείο ΙΑΣΩ General στην Αθήνα και συνεργάτης της Κλινικής «Άγιος Λουκάς» στη Θεσσαλονίκη, οι ΝΕΤ του παγκρέατος αποκαλούνται επίσης «όγκοι κυττάρων των νησιδίων» και αντιπροσωπεύουν το περίπου 2% των νέων κρουσμάτων παγκρεατικού καρκίνου.

Όταν γίνονται αντιληπτοί σε αρχικά στάδια, η χειρουργική αφαίρεση (εκτομή) αποτελεί τη μοναδική ριζική θεραπευτική προσέγγιση, αλλά όταν έχουν ήδη μετασταθεί απαιτείται συνδυασμός της χειρουργικής εκτομής του πρωτοπαθούς όγκου και των δευτεροπαθών βλαβών (π.χ. στο ήπαρ), με συστηματική φαρμακευτική αγωγή.

Η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να συμπεριλαμβάνει διάφορες ομάδες φαρμάκων όπως ανάλογα σωματοστατίνης, χημειοθεραπεία, στοχεύουσες θεραπείες ή ακόμα και φάρμακα κατά του πεπτικού έλκους σε μερικούς ασθενείς.

«Η επιλογή του θεραπευτικού πλάνου εξαρτάται από τον τύπο του καρκινικού κυττάρου, τον εντοπισμό του όγκου μέσα στο πάγκρεας και την έκταση της νόσου», τονίζει ο δρ Ζαχαράκης. «Δυστυχώς, παρά την πρόοδο της τεχνολογίας και της επιστήμης περίπου το 70% των όγκων αυτών έχουν κάνει μετάσταση σε άλλα όργανα του σώματος (λεμφαδένες, ήπαρ κ.λπ.) όταν γίνονται αντιληπτοί».

Στο 16% των ασθενών με παγκρεατικό ΝΕΤ εντοπίζονται μεταλλάξεις στον σηματοδοτικό μηχανισμό της πρωτεΐνης PI3K, η οποία φυσιολογικά παίζει ρόλο στην ανάπτυξη, τον πολλαπλασιασμό, την διαφοροποίηση, την κινητικότητα και την επιβίωση των κυττάρων, καθώς και στην ενδοκυτταρική ανταλλαγή ουσιών.

Η νέα έρευνα

Τη νέα έρευνα, που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Clinical Cancer Research», πραγματοποίησαν επιστήμονες από το Ινστιτούτο Βιοϊατρικών Ερευνών του Bellvitge (IDIBELL), μιας γειτονιάς του δήμου Οσπιταλέτ, νοτιοδυτικά της Βαρκελώνης.

Οι ερευνητές, με επιβλέπουσα την δρα Μαριόνα Γραουπέρα, εξέτασαν τη συχνότητα της ενεργοποίησης της PI3K σε 40 δείγματα παγκρεατικών καρκινικών όγκων από ανθρώπους και σε ποντίκια, ενώ αναζήτησαν και πιθανές θεραπευτικές προσεγγίσεις για την αδρανοποίηση αυτής της πρωτεΐνης.

Έτσι διαπίστωσαν ότι η αναστολή μίας και μόνο ισομορφής (σ.σ. η ισομορφή είναι μία από τις διαφορετικές μορφές της ίδιας πρωτεΐνης) της PI3K που λέγεται p110a, είναι αρκετή για να οδηγηθούν τα καρκινικά κύτταρα στον θάνατο.

Το εύρημα αυτό είναι σημαντικό διότι η επιλεκτική αναστολή ορισμένων ισομορφών είναι πιθανό να προκαλεί λιγότερη τοξικότητα απ’ ό,τι η γενικευμένη αναστολή τους αδιακρίτως, είπαν οι ερευνητές. Με αυτό τον τρόπο, ίσως είναι εφικτή η χρήση υψηλότερων δόσεων φαρμάκων που θα αναστέλλουν αποτελεσματικότερα τον μοριακό μηχανισμό-στόχο.

Οι αναστολείς της PI3K χρησιμοποιούνται ήδη στην κλινική πρακτική (σ.σ. υπάρχει ήδη εγκεκριμένο φάρμακο για τη λευχαιμία και το λέμφωμα) ενώ αποτελούν αντικείμενο μελέτης για την αντιμετώπιση διαφόρων μορφών καρκίνου αλλά και φλεγμονωδών πνευμονοπαθειών.

Τα νέα ευρήματα υποδηλώνουν ότι οι αναστολείς θα μπορούσαν να είναι ωφέλιμοι και εναντίον των παγκρεατικών ΝΕΤ.

Tanea.gr