Μpox (πρώην Ευλογιά των Πιθήκων)

Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για την ασθένεια αυτή σύμφωνα με οδηγίες του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ)

Οι περισσότεροι άνθρωποι που προσβάλλονται από την ευλογιά των πιθήκων αναρρώνουν χωρίς να εμφανίζουν επιπλοκές. Τα νεοδιαγνωσθέντα κρούσματα θα πρέπει να υποβάλονται σε ιατρική εκτίμηση για τη σοβαρότητα της νόσου και τους παράγοντες κινδύνου. Δεδομένης της ταχείας έξαρσης, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) κήρυξε το υψηλότερο επίπεδο συναγερμού. Να θυμίσουμε ότι και τον Ιούλιο του 2022 ο ΠΟΥ είχε κηρύξει παγκόσμιο συναγερμό αλλά περίπου έναν χρόνο αργότερα, τον Μάιο του 2023, τον ανέρεσε.

 

Η πρώην ευλογιά των πιθήκων είναι σπάνια ιογενής λοίμωξη…

… η οποία μεταδίδεται κυρίως από άγρια ζώα που υπάρχουν σε περιοχές της Δυτικής και Κεντρικής Αφρικής.

Η μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο γίνεται…

… μέσω της επαφής με δερματικές βλάβες/σωματικά υγρά όσων πάσχουν ή/και μολυσμένα αντικείμενα, καθώς και μέσω αναπνευστικών σταγονιδίων κατόπιν παρατεταμένης στενής επαφής σε μικρή απόσταση.

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν …

…πυρετό, πονοκέφαλο, μυαλγίες, οσφυαλγία, λεμφαδενοπάθεια, ρίγος και εξάντληση, ενώ συνήθως εμφανίζεται χαρακτηριστικό εξάνθημα 1 με 5 ημέρες μετά την έναρξη των συμπτωμάτων. Παρότι δεν υπάρχει ειδική θεραπεία, οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν πλήρως σε λίγες εβδομάδες.

ΕΜΒΟΛΙΟ κατά της ευλογιάς τύπου mpox

Στο πλαίσιο πρόληψης ήδη από τον Ιούλιο του 2024 γίνεται ο εμβολιασμός έναντι της ευλογιάς τύπου mpox. Η ευλογιά αυτή είναι σπάνια ιογενής λοίμωξη που προκαλείται από μόλυνση με τον ιό mpox, ο οποίος είναι γενετικά παρόμοιος με τον ιό της ευλογιάς, αλλά λιγότερο μεταδοτικός και με πιο ήπια συμπτώματα.

Για ποιους συστήνεται το εμβόλιο;

Το εμβόλιο Jynneos συνιστάται για ανθρώπους ηλικίας 18 ετών και πάνω που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο μόλυνσης από τον ιό ευλογιάς mpox και ανήκουν στις παρακάτω κατηγορίες υψηλού κινδύνου:

–Άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες (MSM), άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες και γυναίκες, και διεμφυλικά άτομα. Όλοι-ες από τις παραπάνω ομάδες θεωρούνται αυξημένου κινδύνου αν έχουν πρόσφατο ιστορικό πολλαπλών ερωτικών συντρόφων. Δηλαδή όσοι έχουν περισσότερους από 5 ευκαιριακούς συντρόφους ή έχουν μολυνθεί από κάποιο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα (ένα τουλάχιστον) τους τελευταίους 3 μήνες.

-Επαγγελματίες υγείας οι οποίοι εργάζονται σε χώρους με υψηλό κίνδυνο έκθεσης στον ιό της ευλογιάς mpox (π.χ. εργαστήρια, ειδικές μονάδες).

-Όσοι-ες έχουν έρθει σε στενή σωματική επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα του ιού της ευλογιάς mpox, σε διάστημα 4 έως και 14 ημερών μετά από την έκθεση, εφόσον δεν έχουν αναπτύξει συμπτώματα, ανεξαρτήτως φύλου.

-Εκείνοι-ες που έχουν συχνή και στενή επαφή με τις προηγούμενες κατηγορίες.

 

Προσοχή!

–Απ’ όσους ανήκουν στις παραπάνω κατηγορίες, ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο εμβολιασμός των ανοσοκατασταλμένων ανθρώπων.

–Ο εμβολιασμός έναντι του mpox πραγματοποιείται στην Αθήνα στα παρακάτω εμβολιαστικά κέντρα:

–Νοσοκομείο Αφροδισίων και Δερματικών Νοσημάτων ΑΝΔΡΕΑΣ ΣΥΓΓΡΟΣ . Τηλέφωνο επικοινωνίας: 210 7295310 / 210 7265159

–Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο ΑΤΤΙΚΟN: Τηλέφωνο επικοινωνίας :210 5831656

 

ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΑΣ

-Πότε πρωτοαναγνωρίστηκε ο Mpox;

Πρόκειται για ιογενή λοίμωξη που αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά το 1958, όταν δύο κρούσματα με συμπτώματα που έμοιαζαν με τα συμπτώματα της ευλογιάς, εμφανίστηκαν σε πιθήκους εργαστηρίου (απ’ όπου και το όνομα). Έκτοτε, εμφανίζεται σε τροπικές περιοχές της Δυτικής και Κεντρικής Αφρικής και μεταδίδεται κυρίως μέσω της επαφής με άγρια ζώα.

–Πώς μεταδίδεται ο ιός;

Το νόσημα μεταδίδεται μέσω στενής επαφής με μολυσμένους ανθρώπους, τα ρούχα τους, τα σεντόνια τους ή τα σωματικά τους υγρά. Ο ιός εισέρχεται στο σώμα:

–μέσω δερματικών βλαβών (ορατών ή αόρατων) των βλεννογόνων (μάτια, μύτη, στόμα),

–μέσω της αναπνευστικής οδού (βήχας , φτάρνισμα, παρατεταμένη επαφή πρόσωπο με πρόσωπο),

–από δάγκωμα ή γρατζουνιά από μολυσμένο ζώο (κυρίως τρωκτικά), και

–σπανιότερα από κατανάλωση μολυσμένου ζώου που δεν έχει μαγειρευτεί επαρκώς ή με την επαφή με το δέρμα ή το τρίχωμα μολυσμένου ζώου.

–Ποιοί κινδυνεύουν περισσότερο να νοσήσουν;

Όλοι κινδυνεύουν να νοσήσουν κατόπιν έκθεσης στον ιό, ειδικά οι νεότερες γενιές που δεν έλαβαν το εμβόλιο της ευλογιάς, το οποίο σταδιακά σταμάτησε στη χώρα μας να χορηγείται μέχρι το 1980, καθώς η νόσος είχε εξαλειφθεί. Υπάρχουν ενδείξεις ότι ομοφυλόφιλοι και αμφιφυλόφιλοι άνδρες διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο έκθεσης, καθώς και όσοι έχουν ταξιδέψει πρόσφατα σε χώρες της Αφρικής όπου ενδημεί η νόσος.

 

-Τι πρέπει να κάνω για να μη νοσήσω;        

Απαιτείται η τήρηση των βασικών μέτρων ατομικής υγιεινής, όπως να:

-πλένετε τα χέρια σας με σαπούνι και νερό τακτικά ή να χρησιμοποιείτε αλκοολούχο αντισηπτικό,

–καταναλώνετε κρέας μόνο αν έχει μαγειρευτεί επαρκώς,

–μην πλησιάζετε άγρια ζώα, συμπεριλαμβανομένων νεκρών ζώων,

–μην έρχεστε σε στενή επαφή και μην μοιράζεστε ρούχα με ανθρώπους που δεν αισθάνονται καλά και παρουσιάζουν δερματικές βλάβες.-Ποια συπμτώματα έχει κάποιος που νοσεί;

 

Από τη στιγμή που κάποιος μολυνθεί με τον ιό της ευλογιάς των πιθήκων χρειάζεται να περάσουν 5 έως 21 μέρες για να εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα (συνήθως 6 με 13 ημέρες). Αυτά μπορεί να είναι: -Πυρετός >38οC. -Κεφαλαλγία. -Μυαλγίες. -Ραχιαλγία / Οσφυαλγία. -Διογκωμένοι λεμφαδένες (χαρακτηριστικό σημείο διαφορικής διάγνωσης από την ευλογιά). -Ρίγος. – Καταβολή δυνάμεων. -Εξάνθημα (συνήθως παρουσιάζεται 1 με 3 ημέρες μετά την εμφάνιση του πυρετού). Συχνά προηγείται το δερματικού εξανθήματος, εμφάνιση βλαβών σε βλεννογόνους (π.χ. στοματικής κοιλότητας).

Το εξάνθημα εντοπίζεται αρχικά στο κεφάλι και το πρόσωπο και στη συνέχεια επεκτείνεται σε άλλα σημεία του σώματος συμπεριλαμβανομένων των παλαμών, των πελμάτων και των γεννητικών οργάνων.

Οι δερματικές βλάβες αρχικά εμφανίζονται με τη μορφή κηλίδων (επίπεδες βλάβες) αλλάζουν σε βλατίδες (ανυψωμένες βλάβες) οι οποίες εξελίσσονται σε μικρές βλατίδες κυστίδια (φουσκάλες με υγρό ), φλύκταινες (φουσκάλες με πύον ) και στη συνέχεια σε εσχάρες (κρούστες) που τελικά υποχωρούν μόνες τους. Το εξάνθημα αυτό μερικές φορές συγχέεται με το εξάνθημα της ανεμοβλογιάς.

 

–Αν μολυνθώ κινδυνεύει η ζωή μου;

Η νόσος διαρκεί 2-4 εβδομάδες και είναι συνήθως αυτοπεριοριζόμενη. Τα συμπτώματα είναι πιο ήπια από αυτά της ευλογιάς. Ωστόσο αναφέρεται ποσοστό θνητότητας περίπου 1%. Η σοβαρή μορφή της νόσου αφορά κυρίως ανοσοκατεσταλμένους, παιδιά και εγκύους.

–Πότε να επικοινωνήσω με τον γιατρό μου;

Εάν έχετε ένα εξάνθημα με φυσαλίδες και:

–έχετε επιστρέψει από τη Δυτική ή Κεντρική Αφρική τις τελευταίες 3 εβδομάδες,

-έχετε έρθει σε επαφή με κάποιον που είχε ευλογιά των πιθήκων τις τελευταίες 3 εβδομάδες, ή

–έχετε έρθει σε επαφή με κάποιον που είχε δερματικές βλάβες τις τελευταίες 3 εβδομάδες.

-Πόσο θα πρέπει να ανησυχώ μήπως κινδυνέψω από τον ιό;

Η ευλογιά των πιθήκων δεν μεταδίδεται εύκολα μεταξύ των ανθρώπων και ο κίνδυνος για το ευρύ κοινό είναι χαμηλός.

Επιβίωση του ιού στο περιβάλλον και απολύμανση

-Οι poxviruses παρουσιάζουν εξαιρετική αντοχή σε περιβάλλον με χαμηλή υγρασία, αυξημένη θερμοκρασία και pH. Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα υλικά από μολυσμένους ασθενείς ή μολυσμένα αντικείμενα (π.χ. κλινοσκεπάσματα) να παραμένουν μολυσματικά για μήνες έως και χρόνια. Παρά τα χαρακτηριστικά αυτά, οι poxviruses είναι ευαίσθητοι στα κοινά απολυμαντικά, αν και μπορεί να είναι λιγότερο ευαίσθητοι σε οργανικά απολυμαντικά από άλλους ιούς λόγω της μειωμένης περιεκτικότητάς τους σε λιπίδια.

–Ο καθαρισμός του δωματίου όπου διέμενε κρούσμα θα πρέπει να γίνεται χωρίς να αναδύεται σκόνη ή να σχηματίζονται αερολύματα με προϊόντα καθαρισμού του εμπορίου. Μετά τον καθαρισμό απαιτείται απολύμανση των επιφανειών με τη χρήση 0,1 % υποχλωριώδους νατρίου (NaClO) (αραίωση 1:50 εάν χρησιμοποιείται οικιακή χλωρίνη, συνήθως σε αρχική συγκέντρωση 5%). Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί σε επιφάνειες που αγγίζουμε συχνά (π.χ. πόμολα) και στις τουαλέτες

– Μολυσμένα ρούχα και λευκά είδη πρέπει να συλλέγονται και να πλένονται στους 60°C. Χαλιά, κουρτίνες και άλλα έπιπλα που καλύπτονται με ύφασμα μπορούν να καθαρισθούν με ατμό. Συστήνεται χρήση εξοπλισμού καθαρισμού μιας χρήσης (π.χ. πετσέτες). Εάν δεν είναι διαθέσιμος εξοπλισμός καθαρισμού μιας χρήσης, το υλικό καθαρισμού (πανί, σφουγγάρι κ.λπ.) θα πρέπει να τοποθετείται σε απολυμαντικό διάλυμα, αποτελεσματικό έναντι ιών, ή σε 0,1% υποχλωριώδες νάτριο. Εάν αυτό δεν είναι δυνατόν, το υλικό θα πρέπει να πετιέται.

-Οι γάζες ή άλλο υλικό εμποτισμένο με υλικό από δερματική βλάβη από το κρούσμα ευλογιάς των πιθήκων θα πρέπει να αντιμετωπισθεί κατά προτίμηση σε μονάδα υγειονομικής περίθαλψης ως μολυσματικό υλικό.

 

 

 

Μαρία Ορφανίδου