Στρεπτόκοκκος: δεν υπάρχει …έξαρση

Αντιμετωπίστε τον χωρίς σύγχυση και φόβο

Το 5χρονο παιδάκι που χάθηκε από στρεπτόκοκκο Α διεισδυτικής όμως μορφής, αλλά και τα κρούσματα στρεπτόκοκκου που παρουσιάζονται τις τελευταίες ημέρες σε νηπειαγωγεία και σχολεία της χώρας μας, έχουν αναστατώσει γονείς και εκπαιδευτικούς. Όμως τη  διάχυτη αυτή ανησυχία λόγω της διασποράς του στρεπτόκοκκου, έρχονται να καθησυχάσουν ο ΕΟΔΥ  (Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας) και οι ειδικοί. “Δεν υπάρχει έξαρση στρπτόκοκκου στη χώρα”, ξεκαθαρίζει ο  πρόεδρος του ΕΟΔΥ, Χρήστος Χατζηχριστοδούλου. “Κρούσματα στρεπτόκοκκου υπάρχουν κάθε μέρα, κάθε χρόνο, σε όλη την Ελλάδα. Οι μορφές του είναι δύο: η μία είναι η συνηθισμένη μορφή -η ελαφριάς μορφής φαρυγγοαμυγδαλίτιδα- και η άλλη είναι η διεισδυτική μορφή, η επιθετική. Από την τελευταία, τα  κρούσματα είναι περιορισμένα. Αν ρωτήσετε τους παιδίατρους θα σας πουν πως κάθε μέρα βλέπουνε φαρυγγοαμυγδαλίτιδες, στρεπτοκοκκικές. Απλώς τώρα δημοσιοποιούνται όλα», εξηγεί ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, εξηγώντας πως τώρα τα περισσότερα περιστατικά  δεν αφορούν τη διεισδυτική μορφή που οδήγησε πρόσφατα στον θάνατο του 5χρονου παιδιού. Παράλληλα, ο κ. Χατζηχριστοδούλου απεύθυνε έκκληση να σταματήσουν οι περιττές απολυμάνσεις, τα προληπτικά κλεισίματα σχολείων, αλλά και η ευρεία δημοσιοποίηση κρουσμάτων που, όπως είπε , «δεν έχουν επιδημιολογική αξία».

Διεισδυτικός στρεπτόκοκκος: Μείωση των σοβαρών περιστατικών στο 2025

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΕΟΔΥ:

• Το 2023 καταγράφηκαν 90 περιστατικά διεισδυτικού στρεπτόκοκκου,
• το 2024 μειώθηκαν στα 68, ενώ
• έως τις 22 Μαΐου του 2025 έχουν καταγραφεί μόλις 24 κρούσματα.

 

Προσοχή!

-Ο κ. Χατζηχριστοδούλου τόνισε παράλληλα πως ο στρεπτόκοκκος –ακόμα και στη σοβαρή μορφή του– δεν μεταδίδεται με τον αέρα, αλλά με στενή επαφή και σταγονίδια. Επίσης, δεν επιβιώνει στις επιφάνειες, γεγονός το οποίο καθιστά περιττές τις απολυμάνσεις ή το κλείσιμο των σχολείων. Και προειδοποιήσε ότι  “οι απολυμάνσεις μπορεί επίσης να κάνουν κακό στα παιδιά από την υπερβολική χρήση απολυμαντικών».

-Αυτό που πρέπει να έχουν κατά νου οι γονείς είναι τα συμπτώματα του παιδιού, τόνισε ο καθηγητής. Η κλασική εικόνα μιας στρεπτοκοκκικής λοίμωξης είναι ένας πονόλαιμος με πρησμένη αμυγδαλή χωρίς συνάχι, αλλά με πυρετό. Σε τέτοια περίπτωση, η ένδειξη είναι να πάρει το παιδί αντιβιοτικό, την πιο απλή πενικιλίνη που υπάρχει. Ο στρεπτόκοκκος μπορεί να προκαλέσει επίσης οστρακιά, η οποία εκδηλώνεται με δερματικό εξάνθημα.

Ο  στρεπτόκοκκος είναι ένα αρκετά κοινό βακτήριο…

… που κατά κανόνα δεν προκαλεί προβλήματα. Σπανίως και για λόγους που δεν γνωρίζουμε μπορεί να προκαλέσει διεισδυτική λοίμωξη, την οποία κανείς δεν μπορεί να προβλέψει», αναφέρει ο Γκίκας Μαγιορκίνης, καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο β-αιμολυτικός στρεπτόκοκκος της ομάδας Α είναι ένα βακτήριο. Δεν είναι ιός όπως η COVID ή η γρίπη. Κάτι που σημαίνει ότι ο στρεπτόκοκκος θεραπεύεται με αντιβιοτική αγωγή», εξηγεί ο καθηγητής.

Τρόπος πρόβλεψης της διεισδυτικής…

… λοίμωξης, όμως, δεν υπάρχει όπως είπαμε. Ούτε υπάρχει λόγος να ελέγχονται όλοι για να εντοπιστούν οι ασυμπτωματικοί φορείς του βακτηρίου. “Επειδή, λοιπόν, όλοι περνάμε στρεπτόκοκκο, και μπορεί να τον έχουμε και 2 και 3 φορές τον χρόνο χωρίς να μας προκαλεί πρόβλημα, γι’ αυτό δεν υπάρχει λόγος όλους τους ασυμπτωματικούς φορείς να τους ελέγχουμε και να τους αναφέρουμε ως κρούσματα, γιατί δεν είναι κρούσματα», επισημένει ο κ. Μαγιορκίνης.

 

Όχι στα strep τεστ  για τον στρεπτόκοκκο από μη ειδικό

Αυτά πρέπει να γίνονται μόνο από επαγγελματίες, διότι ο μη ειδικός δεν μπορεί να τα αξιολογήσει. Μπορεί, για παράδειγμα, να έχουν ψευδώς θετικά ή ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα. Δεν υπάρχει strep τεστ που να είναι αυτοδιαγνωστικό. Επομένως δεν πρέπει να τα αγοράζει κανείς μόνος του από το φαρμακείο. Πρέπει να γίνεται μόνο από μικροβιολόγο, παθολόγο ή, στην περίπτωση των παιδιών, από παιδίατρο», συμβουλεύει ο κ. Μαγιορκίνης.

 

Μέτρα πρόληψης

Τα μέτρα πρόληψης της στρεπτοκοκκικής λοίμωξης από τον πυογόνο στρεπτόκοκκο περιλαμβάνουν:

–Σωστή εφαρμογή των κανόνων υγιεινής και της υγιεινής των χεριών.

-Εφαρμογή των μέτρων ατομικής προστασίας

-Αποφυγή του συγχρωτισμού και σωστό αερισμό των χώρων

–Σωστή καθαριότητα και απολύμανση των επιφανειών και των αντικειμένων που χρησιμοποιούνται συχνά.

–Περιορισμό όσων νοσούν σε κατ’ οίκον νοσηλεία, τουλάχιστον για ένα εικοσιτετράωρο μετά την έναρξη της αντιβιοτικής τους αγωγής.

 

Μέτρα για τα κρούσματα στρεπτόκοκκου σε σχολεία

Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΕΟΔΥ, τα μόνα μέτρα που απαιτείται να λαμβάνονται στα σχολεία, στα οποία έχουν εντοπιστεί κρούσματα στρεπτόκοκκου, είναι:

–Απομόνωση του παιδιού που νοσεί για τουλάχιστον 24 ώρες μετά την έναρξη αντιβίωσης.

–Ενίσχυση της ατομικής υγιεινής (τα παιδιά να μη μοιράζονται μπουκάλια νερού, να υπάρχει καλός αερισμός και επαρκής καθαριότητα).

–Έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων από γονείς και παιδίατρους.

 

Προσοχή!

“Ούτε στην απλή μορφή, ούτε στη σοβαρή χρειάζονται περισσότερα. Η αντιμετώπιση είναι ίδια. Το παιδί που νοσεί να μείνει στο σπίτι, να μην πάει σχολείο περίπου 24-48 ώρες. Δηλαδή τουλάχιστον 24 ώρες, αφού πάρει αντιβίωση για να σταματήσει να μεταδίδει. Και, μάλιστα, με τις απολυμάνσεις που κάνουν μπορεί να κάνουν και κακό στα παιδιά. Δεν χρειάζεται τόσο μεγάλη χρήση απολυμαντικών. Δεν είναι καλό. Μια γερή καθαριότητα χρειάζεται στο τμήμα που έχει εντοπιστεί κρούσμα ή κρούσματα. Δηλαδή, όπως καθαρίζουν οι καθαρίστριες, απλά να είναι πιο σχολαστικές στην καθαριότητα», τονίζει ο κ. Χατζηχριστοδούλου.

Απαραίτητες γνώσεις

–Ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Α, γνωστός και ως πυογόνος στρεπτόκοκκος ή GAS (Group A Streptococcus) είναι ένα βακτήριο που μπορεί να προκαλέσει διάφορες λοιμώξεις στον άνθρωπο, συνήθως ήπιες αλλά σε σπάνιες περιπτώσεις πολύ σοβαρές, ακόμη και θανατηφόρες αν δεν αντιμετωπιστούν κατάλληλα. Σε ένα μικρό ποσοστό (1-5%) ανθρώπων το βακτήριο εντοπίζεται στον φάρυγγα ή το δέρμα τους ή και σε άλλα σημεία, χωρίς να νοσούν. Αποτελούν, δηλαδή, αυτοί υγιείς φορείς του βακτηρίου.

-Όπως σημειώνει ο ΕΟΔΥ, ο στρεπτόκοκκος ομάδας Α μεταδίδεται πολύ πιο εύκολα από ανθρώπους που είναι συμπωματικοί και νοσούν, παρά από υγιείς φορείς του βακτηρίου.

-Σε κάποιες περιπτώσεις εάν η στρεπτοκοκκική λοίμωξη δεν θεραπευτεί με τα κατάλληλα αντιβιοτικά μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές όπως προσβολή των νεφρών ή της καρδιάς (ρευματικός πυρετός).

-Τα συμπτώματα που θα παρουσιάσει ο- η ασθενής είναι ανάλογα με το είδος της λοίμωξης που θα του προκαλέσει το βακτήριο. Για παράδειγμα, η φαρυγγοαμυγδαλίτιδα εκδηλώνεται με πυρετό, πονόλαιμο, δυσκαταποσία, διόγκωση των αμυγδαλών με λευκωπό επίχρισμα, διόγκωση των λεμφαδένων και αιμορραγικά στίγματα στην υπερώα.

-Σε σπάνιες περιπτώσεις ο στρεπτόκοκκος ομάδας Α μπορεί να προκαλέσει διεισδυτική νόσο στον άνθρωπο (iGAS-invasive Group A Streptococcus). Δηλαδή μια πολύ σοβαρή λοίμωξη που χωρίς την κατάλληλη και άμεση αντιμετώπιση μπορεί να οδηγήσει στον θάνατο.

–Οποισδήποτε μπορεί να νοσήσει από στρεπτοκοκκική λοίμωξη. Ωστόσο πιο ευάλωτοι στο βακτήριο είναι τα μικρά παιδιά, οι ηλικιωμένοι, οι ανοσοκατεσταλμένοι, οι άνθρωποι με χρόνια νοσήματα και όσοι διαβιούν σε κακές συνθήκες υγιεινής και σε συνθήκες συγχρωτισμού. Ο πυογόνος στρεπτόκοκκος αποτελεί ένα από τα πιο συχνά αίτια φαρυγγοαμυγδαλίτιδας στα παιδιά σχολικής ηλικίας.

–Μέχρι τώρα δεν υπάρχει εμβόλιο για την πρόληψη της στρεπτοκοκκικής λοίμωξης από τον πυογόνο στρεπτόκοκκο ομάδας Α. Ωστόσο υπάρχουν κάποια εμβόλια υπό μελέτη έναντι του βακτηρίου.

-Η  διεισδυτική μορφή του στρεπτόκοκκου εκδηλώνεται με πολύ πιο βαριά συμπτώματα. Εκτός, λοιπόν, από τον πονόλαιμο και τον πυρετό, το παιδί είναι πάρα πολύ… πεσμένο. Καθώς και οι μεγαλύτεροι ακόμα. Τα παιδιά παρουσιάζουν κόπωση και πάρα πολύ βαριά κλινική εικόνα και γι’ αυτό πρέπει να πηγαίνουν άμεσα στο γιατρό για strep test. Στον διεισδυτικό στρεπτόκοκκο το παιδί είναι εμφανώς εξουθενωμένο.

–Η στρεπτοκοκκική λοίμωξη από τον στρεπτόκοκκο ομάδας Α πρέπει εγκαίρως να αντιμετωπίζεται με τα κατάλληλα αντιβιοτικά, ανάλογα με τη βαρύτητα της λοίμωξης.

-Ο πυρετός που επιμένει, η έντονη κυνάγχη, η δυσκαταποσία, ο πυρετός σε συνδυασμό με εξάνθημα, η έντονη καταβολή είναι συμπτώματα που πρέπει να αναζητήσουμε άμεσα ιατρική βοήθεια. Η διεισδυτική λοίμωξη από τον πυογόνο στρεπτόκοκκο εξελίσσεται ταχύτατα γι’ αυτό οποιαδήποτε υποψία νόσου απαιτεί άμεση ιατρική εκτίμηση.

 

 

Μαρία Ορφανίδου