Σεπτέμβρης : Μήνας Ενημέρωσης για τη νόσο Αλτσχάιμερ

“Θέλω να πάω στο σπίτι μου”

Τι να εννοεί άραγε η μητέρα;

Στην Ελλάδα, εκτιμάται ότι περισσότεροι από 160.000 άνθρωποι πάσχουν από άνοια, με την νόσο Alzheimer να αποτελεί τη συχνότερη μορφή της νόσου. Δυστυχώς, όμως, ο αριθμός των ασθενών αναμένεται να αυξηθεί δραματικά τα επόμενα χρόνια, καθιστώντας την πρόληψη, την έγκαιρη διάγνωση και την υποστήριξη των φροντιστών ως κορυφαίες προκλήσεις. Κι αυτό, καθώς “η άνοια συνεχίζει να αποτελεί μείζον ιατρικό, κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα στην Ελλάδα”, σύμφωνα με τους ειδικούς.  Αν, όμως, είσαστε απ’ αυτούς που ο πατέρας ή η μητέρα σας ζει ήδη με Αλτσχάιμερ; Που, δυστυχώς, έχει “φύγει” πια από κοντά σας και ζει πλέον σ’ έναν …δικό του, -ης κόσμο; Που έχει προ πολλού πάψει να αναγνωρίζει τό σπίτι του αλλά και το ίδιο του το παιδί; Που αφήνει άθελά του όσους τον, -ην  φροντίζουν πληγωμένους και ανήμπορους να αντιδράσουν σε τέτοιου είδους συμπεροφορές; Πώς αλήθεια να καθησυχάσεις τον πατέρα ή τη μητέρα σου που συχνά τον, – την ακούς να  λέει, για παράδειγμα, “Θέλω να πάω στο σπίτι μου”; Τι άραγε να θέλει να πει αλλά δεν μπορεί; Την απάντηση θα μας βοηθήσει να την βρούμε η κα Όλγα Λυμπεροπούλου, Γνωστική Νευροψυχολόγος, M.Sc. με Ειδίκευση στην 3η Ηλικία και τις Άνοιες, Υπεύθυνη του Κέντρου Διαταραχών Μνήμης.

Συχνές ερωτήσεις σας

Τι σημαίνει η φράση “Θέλω να πάω στο σπίτι μου” για τον άνθρωπο με άνοια;

Όταν ένας άνθρωπος με άνοια ζητά επίμονα να πάει στο σπίτι του, αυτό που στην πραγματικότητα σας λέει είναι ότι, για κάποιον λόγο, τη δεδομένη στιγμή αισθάνεται άβολα. Δεν είναι σε θέση να σας περιγράψει τι ακριβώς φταίει. Όμως υπάρχει μία πραγματική και απόλυτα λογική αιτία που του δημιουργεί μία δυσάρεστη αίσθηση.

Η φράση, λοιπόν, “Θέλω να πάω στο σπίτι μου”, μπορεί να σημαίνει:–

-Πεινάω” ή “Διψάω”.

-“Θέλω να πάω στην τουαλέτα”.

-“Ζεσταίνομαι” ή “Κρυώνω”.

-“Νυστάζω”.

-“Πονάω”.

-“Κουράστηκα”.

-“Με ενοχλεί ο θόρυβος / ο πολύς κόσμος-.

-“Βαριέμαι”, “Φοβάμαι”, “Ντρέπομαι”, “Είμαι στενοχωρημένος / θυμωμένος”. – -“Χρειάζομαι μια αγκαλιά”.

Σε ποιό σπίτι  θέλει να πάει ο άνθρωπος με άνοια;

Ζητώντας να πάει στο σπίτι του, ο άνθρωπος με άνοια εκφράζει την ανάγκη να βρεθεί κάπου όπου θα νιώσει ηρεμία, ασφάλεια, αποδοχή και αγάπη. Και ποιο άλλο μέρος μπορεί να μας προσφέρει αυτά τα συναισθήματα, εκτός από το ίδιο μας το σπίτι;  Το αίτημά του, λοιπόν, είναι καθόλα λογικό. Το μόνο “παράλογο” είναι ότι το σπίτι που αναζητά δεν υπάρχει: είναι το σπίτι όπου μεγάλωσε.

Μάλιστα, αυτό που ψάχνει δεν είναι το κτίσμα. Ο άνθρωπος με άνοια που θέλει να πάει στο σπίτι του, ζητά απεγνωσμένα τους ανθρώπους που ζούσαν σε αυτό και κυρίως, τη μητέρα που η αγκαλιά της είναι βάλσαμο, παρηγοριά και πηγή άνευ όρων αγάπης. Και δυστυχώς, ό,τι και να κάνετε, αυτό δεν μπορείτε να του το προσφέρετε.

 

Πώς να καθησυχάσετε τον άνθρωπο με άνοια, βήμα – βήμα;

1. Διατηρήστε την ψυχραιμία σας

Φροντίστε τόσο ο τόνος της φωνής σας, όσο και οι κινήσεις σας να αποπνέουν ηρεμία. Τα συναισθήματα είναι μεταδοτικά. Αν το αγαπημένο σας πρόσωπο είναι δεκτικό, χρησιμοποιήστε το άγγιγμα ως μέσο παρηγοριάς και εκδήλωσης τρυφερότητας: ακουμπήστε, αγκαλιάστε, χαϊδέψτε.

 

2. Μην προσπαθήσετε να τον επαναφέρετε στην πραγματικότητα με λογικά επιχειρήματα

 

Φράσεις όπως “Μα αυτό είναι το σπίτι σου!” δεν έχουν κανένα απολύτως αποτέλεσμα. Θυμηθείτε: ο άνθρωπος με άνοια δεν προσπαθεί να σας κοροϊδέψει, να σας εκνευρίσει ή να δοκιμάσει τις αντοχές σας.  Απλά, όντως πιστεύει ότι ο χώρος όπου βρίσκεται δεν είναι το σπίτι του.

3. Αποδεχτείτε το αίτημα του ως λογικό

Πείτε “Εντάξει, θα πάμε στο σπίτι σου σε λίγο” ή “Σύμφωνοι, μόλις τελειώσω τις δουλειές μου θα πάμε μαζί στο σπίτι”. Αυτή η αντίδραση είναι ιδιαίτερα καθησυχαστική για τον άνθρωπό σας με άνοια γιατί έτσι αισθάνεται ότι του δίνετε σημασία, σέβεστε αυτό που σας λέει και είστε εκεί για να τον βοηθήσετε.

 

4. Στρέψτε την προσοχή του σε κάτι άλλο

Αφού συμφωνήσετε ότι θα πάτε στο σπίτι, στη συνέχεια, στρέψτε την προσοχή του σε κάτι που συμβαίνει εκείνη τη στιγμή (“Μέχρι να φύγουμε, έλα να δούμε από το παράθυρο τι καιρό έχει έξω. Κοίτα τι ωραία λιακάδα”). Χρησιμοποιήστε το ερέθισμα ως αφορμή για να ξεκινήσετε μία συζήτηση.

Εναλλακτικά, ενθαρρύνετέ τον να ασχοληθεί με μία ευχάριστη δραστηριότητα. Για παράδειγμα, μπορείτε να του προσφέρετε το αγαπημένο του σνακ, να δείτε μαζί άλμπουμ με παλιές φωτογραφίες ή να ασχοληθείτε με οτιδήποτε άλλο ξέρετε ότι τον χαλαρώνει και τον ευχαριστεί.

 

5. Ψάξτε να βρείτε τι φταίει

Αφού ο άνθρωπός σας ηρεμήσει, αναρωτηθείτε τι ήταν αυτό που τον έκανε να νιώσει άβολα. Όπως ειπώθηκε και παραπάνω, υπάρχει πάντα μία λογική αιτία που κάνει αυτόν, -ή που ζει με άνοια να ζητά επίμονα τη θαλπωρή και την ηρεμία του σπιτιού του. Όταν εντοπίσετε τι έφταιξε, προνοήστε ώστε να μην ξανασυμβεί.

 

6. Αν τίποτα από τα παραπάνω δεν λειτουργήσει

Αν το αγαπημένο σας πρόσωπο εξακολουθεί να ζητά να πάει στο σπίτι του αρχίστε να ετοιμάζεστε για να βγείτε. Μπορείτε, για παράδειγμα, να πείτε “Εντάξει, πάμε στο σπίτι σου. Έλα μαζί μου να διαλέξεις τι θα φορέσεις”. Θα διαπιστώσετε ότι, πολλές φορές, η διαδικασία της προετοιμασίας είναι από μόνη της αρκετή για να ηρεμήσει το αγαπημένο σας πρόσωπο – είναι μία επιβεβαίωση ότι θέλετε πράγματι να το βοηθήσετε.

Στην πορεία, δοκιμάστε ξανά να στρέψετε το ενδιαφέρον του σε κάτι άλλο. Ή μπορείτε να ετοιμαστείτε και να βγείτε μία βόλτα με τα πόδια ή με το αυτοκίνητο, διαβεβαιώνοντάς το ότι πηγαίνετε στο σπίτι του. Κατά τη διάρκεια της διαδρομής, βοηθήστε τον άνθρωπο με άνοια να ξεχαστεί, προτείνοντας μια δραστηριότητα που απολαμβάνει: καφέ στην πλατεία, μία στάση στο ανθοπωλείο, μια επίσκεψη στα εγγόνια.

 

Απαραίτητες  γνώσεις

-Η έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων της νόσου Αλτσχάιμερ από τους ίδιους τους ηλικιωμένους ή τους οικείους τους είναι σωτήρια, ώστε να υπάρξει έτσι και άμεση ιατρική παρέμβαση και συμβουλευτική, για την όσο το δυνατόν καλύτερη αντιμετώπιση του προβλήματος.

-Με την έγκαιρη διάγνωση και την εξειδικευμένη αντιμετώπιση ο, -η ασθενής μπορεί να ενημερωθεί για το τι να περιμένει, να ενταχθεί  στα προγράμματα νοητικής ενδυνάμωσης που ενισχύουν το θεραπευτικό αποτέλεσμα των φαρμάκων, και να βοηθηθεί σημαντικά στο να διαμορφώσει μια ποιοτική καθημερινότητα και μια ρουτίνα μέσα στην οποία θα νιώθει ασφάλεια.

–Όσο πιο γρήγορα ο, -η ασθενής βάλει στη ζωή του, -ης τις θεραπευτικές προσεγγίσεις τόσο περισσότερο ποιοτικό χρόνο ζωής θα κερδίσει και ο ίδιος, -α αλλά και οι οικείοι του,-ης μαζί του και αυτό στα περιστατικά άνοιας είναι κέρδος.

-Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να πάρετε από το Κέντρο Διαταραχών Μνήμης, Αριστοτέλους 14, Χολαργός, τηλ.:  6993- 30 54 22.

  

Ευχαριστούμε την κα Όλγα Λυμπεροπούλου, Γνωστική Ννευροψυχολόγο, M.Sc. με Ειδίκευση στην 3η Ηλικία και τις Άνοιες, υπεύθυνη του Κέντρου Διαταραχών Μνήμης, για τις πληροφορίες που μας έδωσε

 

Μαρία Ορφανίδου