Επεμβάσεις στο παχύ έντερο

Πώς εξασφαλίζεται ποιότητα ζωής για τον ασθενή

Στη σημερινή εποχή, η χειρουργική του πεπτικού συστήματος έχει εξελιχθεί τόσο πολύ, που οι συνηθισμένες πρακτικές της προηγούμενης δεκαετίας τείνουν να αντικατασταθούν. Δεν έχουν δηλαδή καμιά σχέση με εκείνες των περασμένων δεκαετιών, τότε που οι χειρουργικές επεμβάσεις ήσαν ακρωτηριαστιακές στο βωμό του φόβου της υποτροπής, από έλλειψη σύγχρονων χειρουργικών αλλά και επικουρικών θεραπειών. Και σίγουρα λόγω ελλιπούς κατανόησης της γενετικής. Αντίθετα σήμερα, όπως επισημαίνει ο κ. Άρης Πλαστήρας, Χειρουργός Ογκολόγος Πεπτικού, Επιμελητής Α΄στη Χειρουργική Ογκολογική Κλινική ΓΑΟΝΑ «Άγιος Σάββας» και το Ιατρικό Κέντρο Ψυχικού, τ. Διδάσκων King’s College London: «Νεότερες Τεχνικές και Τεχνολογίες στη χειρουργική του παχέος εντέρου μειώνουν σήμερα σημαντικά την πιθανότητα ένας ασθενής να καταλήξει με σακουλάκι κολοστομίας μετά από μεγάλες επεμβάσεις στο πεπτικό σωλήνα. Ενώ οι ασθενείς που δεν υποβάλλονται πλέον σε πολύωρα χειρουργεία, σε 1-2 ημέρες παίρνουν εξιτήριο, επιστρέφουν στην εργασία τους σε λίγες ημέρες, χωρίς εκτεταμένες ουλές στο σώμα τους και σίγουρα χωρίς τον κίνδυνο των μελλοντικών μεγχειρητικών κηλών από τις τομές».

Μετράμε πάνω από 200 χρόνια…

… μετά την 1^η επέμβαση παχέος εντέρου το 1823 στη Lyon της Γαλλίας και τώρα οι ασθενείς μπορούν πλέον να νιώθουν ότι υπάρχει και ελπίδα και λύση στο πρόβλημά τους. Οι κακοήθειες του εντέρου βρίσκονται πλέον στη 2^η θέση θνησιμότητας και 3^η συχνότητας (10% όλων των κακοηθειών) μετά τη νόσο του πνεύμονα. Κάτι δηλαδή που καθιστά επιτακτική την ανάγκη της χρήσης όλο και πιο σύγχρονων τεχνικών και τεχνολογιών.

Σήμερα, η χειρουργική των ελάχιστα επεμβατικών …

…τεχνικών (Ρομποτική & Λαπαροσκοπική), με ελάχιστο ή καθόλου τραύμα, με ασθενείς που αφαιρείται μόνο το προσβάλλον μέρος του οργάνου και των λεμφαδένων, με χρήση χρωστικών ICG και σπάνιες μετεγχειρητικές επιπλοκές, αποτελεί ή οφείλει να αποτελεί την καθημέρα ιατρική πράξη.

«Όλα τα παραπάνω συνθέτουν μια ελπιδοφόρα πραγματικότητα…

… που πρέπει να γνωρίζουν οι ασθενείς με σοβαρά προβλήματα του πεπτικού τους συστήματος. Για να μην εκφράζουν έτσι άρνηση, ακόμη και σε ένα ραντεβού στο χειρουργικό ιατρείο, ώστε να ενημερωθούν για το πρόβλημά τους και την πληθώρα νέων θεραπειών που είναι πλέον διαθέσιμες. Οι χειρουργοί που γνωρίζουν καλά το αντικείμενο τους, δεν προτείνουν πάντα το χειρουργείο σαν μόνη λύση, αλλά εξατομικεύουν τη θεραπεία ανάλογα τον ασθενή και το πρόβλημά του (tailor-made surgery)», επισημαίνει ο κ. Πλαστήρας.

Οι ερωτήσεις των ασθενών που πρωτοδιαγιγνώσκονται…

…με κακοήθεια του εντέρου είναι διαχρονικά σταθερές. Ρωτούν συνήθως αν υπάρχει επιβίωση, πόσο θα επηρεαστεί η ποιότητα της ζωής τους, και αν αξίζει τον κόπο να υποβληθούν σε χημειοθεραπείες / ακτινοβολίες και σ’ ένα μεγάλο χειρουργείο.

Η προσέγγιση οφείλει να είναι προς το συμφέρον του ασθενούς με μια ολιστική προσέγγιση από πολλές ειδικότητες οι οποίες από κοινού (ογκολογικό συμβούλιο) θα αποφασίσουν τη θεραπεία που πρέπει να ακολουθηθεί.

Τι πρέπει να γνωρίζετε ως ασθενής πριν αρχίσει η θεραπεία

Όπως τονίζει ο κ. Πλαστήρας, ο ασθενής προτού συναινέσει στην έναρξη της θεραπείας που υποδεικνύει ο γιατρός του, πρέπει να γνωρίζει τα παρακάτω:

Είναι σημαντικό να ληφθεί λεπτομερές ιστορικό για στενούς συγγενείς με παρόμοια προβλήματα. Καθώς και ιστορικό με άλλα προβλήματα υγείας, ώστε να υπολογιστεί το ρίσκο και το όφελος της θεραπείας. Οι ασθενείς σε προχωρημένη ηλικία δεν έχουν καμία αντένδειξη -από τις κατευθυντήριες οδηγίες- να μη χειρουργηθούν. Αντιθέτως, είναι πολύ πιο ευάλωτοι σε ισχυρές χημειοθεραπείες.
Είναι επιτακτική η επαρκής χαρτογράφηση της έκτασης του προβλήματος (χρήση Αξονικών και Μαγνητικών Τομογραφιών), αλλά και τα γενετικά χαρακτηριστικά του όγκου (Μικροδορυφορική Αστάθεια/ MSI, BRAF, KRAS-NRAS, HER-2, DΥPD). Όλα αυτά πρέπει να πραγματοποιούνται πριν το χειρουργείο και όχι ελέω φόβου του ασθενούς να αποφασιστεί χειρουργείο της επόμενης μέρας. Πλην αποφρακτικών όγκων, όλες οι άλλες περιπτώσεις πρέπει να εξετάζονται ξεχωριστά.

Ένα μικρό ποσοστό (~15%) των ασθενών είναι υποψήφιο να λάβει ανοσοθεραπεία εξαρχής σε όγκους του κατώτερου τμήματος του εντέρου. Σε αυτούς, η ανοσοθεραπεία μπορεί να είναι πολύ πιο αποτελεσματική από τη χημειοθεραπεία, και μάλιστα με ελάχιστες παρενέργειες.
Μικρό ποσοστό ασθενών αλλά υπαρκτό, μπορούν να λάβουν επικουρικές θεραπείες -ανοσοθεραπεία, χημειοθεραπεία και ακτινοβολία- και να επιτευχθεί πλήρη ανταπόκριση της νόσου. Αυτοί οι ασθενείς μπορούν να μπουν -αφού ενημερωθούν καταλλήλως- σε πρωτόκολλο στενής παρακολούθησης (watch & wait) και να μην υποβληθούν εξαρχής σε ένα μεγάλο χειρουργείο, αλλά μόνο σε περίπτωση επανεμφάνισης της νόσου με συγκρίσιμα ποσοστά επιβίωσης.
Η ποιότητα ζωής και η ύπαρξη κολοστομίας – σακουλάκι παρά φύσιν έδρας- είναι ένα πολύ σοβαρό ζήτημα που στις μέρες μας μπορεί κατά πολύ να αποφευχθεί. Με τη βοήθεια προηγμένης απεικόνισης και των ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών (δηλαδή της Ρομποτικής και της Λαπαροσκοπικής προσέγγισης), αναγνωρίζονται και προστατεύονται ζωτικές δομές όπως αγγεία, νεύρα και σφιγκτήρες του πρωκτού. Με αποτέλεσμα; Πολλοί ασθενείς να αποφύγουν τη μόνιμη κολοστομία, ακόμη και με όγκους πολύ κοντά στον πρωκτό ή ακόμη και όταν εμπλέκονται μερικώς οι σφιγκτήρες αυτού.

Να θυμάστε ότι:

«Με τον κατάλληλο συνδυασμό απεικόνισης, γενετικής, προηγμένης χειρουργικής και στοχευμένων θεραπειών, οι ασθενείς στις μέρες μας έχουν πιο πολλές επιλογές από ποτέ. Μπορούν να αποφύγουν τις παλιές και επώδυνες εγχειρήσεις και να αντιμετωπίσουν με αισιοδοξία όποιο σοβαρό πρόβλημα και αν εμφανιστεί στη ζωή τους. Ζητούμενο πλέον δεν είναι μόνο η ζωή, αλλά και η ποιότητα αυτής», καταλήγει ο κ. Πλαστήρας.

Ευχαριστούμε τον κ. Άρη Πλαστήρα, Χειρουργό- Ογκολόγο Πεπτικού, Επιμελητή Α΄στη Χειρουργική Ογκολογική Κλινική ΓΑΟΝΑ «Άγιος Σάββας» και το Ιατρικό Κέντρο Ψυχικού, τ. Διδάσκων King’s College London, για τις πληροφορίες που μας έδωσε .

Μαρία Ορφανίδου