8 Νοεμβρίου: Πανελλήνια Ημέρα Επιληψίας

Τέλος στις προκαταλήψεις…

 

Δεν είναι νοητική ασθένεια και στις περισσότερες περιπτώσεις αντιμετωπίζεται επιτυχώς με φάρμακα.

Η επιληψία, η «αρρώστια» του Ντοστογιέφσκι, του Μπερλιόζ, του Ναπολέοντα κ.ά., δυστυχώς ακόμη και σήμερα ανήκει στην κατηγορία των παρεξηγημένων προβλημάτων. Πρόκειται για μια χρόνια διαταραχή του εγκεφάλου, η οποία χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενους επιληπτικούς σπασμούς.

 

 Ξεκινά από τον εγκέφαλο

Ο εγκέφαλος αποτελείται από εκατομμύρια νευρικά κύτταρα, η λειτουργία και η επικοινωνία των οποίων γίνεται με μικρές ποσότητες ηλεκτρικού ρεύματος και με τη βοήθεια μιας πολύ ευαίσθητης χημικής ευαισθησίας. Όταν η φυσιολογική αυτή χημική ισορροπία διαταραχθεί, συμβαίνει ένας σπασμός με αποτέλεσμα το ξέσπασμα μιας βραχυχρόνιας ηλεκτρικής θύελλας. Όπως φαίνεται επομένως, η επιληψία δεν είναι αρρώστια του πνεύματος όπως πίστευαν στα αρχαία χρόνια και στην πλειοψηφία των περιπτώσεων δεν συνοδεύεται από ψυχολογικές, ψυχιατρικές ή άλλου είδους πνευματικές διαταραχές.

 

Προσοχή!

Η επιληψία μπορεί, σε πολλές περιπτώσεις, να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά ή και να ιαθεί τελείως.

Όταν… μιλούν οι αριθμοί

Περίπου 50 εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο πάσχουν από επιληψία. Η μέγιστη επίπτωση απαντάται σε ηλικίες κάτω των 2 ετών και άνω των 65. Αθροιστικά, ο επιπολασμός της νόσου είναι 1% μέχρι την ηλικία των 20 ετών, φθάνει το 3% μέχρι την ηλικία των 75 ετών ενώ, μέχρι αυτήν την ηλικία, η πιθανότητα εμφάνισης κάποιου είδους επιληπτικής κρίσεως υπολογίζεται γύρω στο 10%. Μέχρι 5% του πληθυσμού θα έχει τουλάχιστον μία επιληπτική κρίση κατά τη διάρκεια της ζωής του. Στην Ελλάδα, υπολογίζεται ότι 100-120 χιλιάδες άνθρωποι πάσχουν από τη νόσο.

Τι είναι επιληπτικός σπασμός ή επιληπτική κρίση;

Είναι ένα βραχύ επεισόδιο μεταβολής της συμπεριφοράς ή του επιπέδου συνείδησης, το οποίο συνήθως: -ξεκινάει απότομα,  -είναι βραχυχρόνιο και, τις περισσότερες φορές, σταματά από μόνο του. -Το επεισόδιο αυτό μπορεί να ακολουθείται από μια περίοδο υπνηλίας ή σύγχυσης.

Ο καθένας μας μπορεί να εμφανίσει έναν επιληπτικό σπασμό. Δηλαδή, ο επιληπτικός σπασμός είναι ο τρόπος με τον οποίο –ακόμη κι ένας φυσιολογικός εγκέφαλος- μπορεί να απαντήσει σε διάφορες παθολογικές καταστάσεις, όπως, για παράδειγμα, σε μια λοίμωξη του εγκεφάλου ( μηνιγγίτιδα ή εγκεφαλίτιδα) ή σε δηλητηρίαση από διάφορες τοξικές ουσίες π.χ. αλκοόλ κ.ά.

 

Προσοχή!

Κάθε επιληπτικός σπασμός δεν σημαίνει επιληψία.

Πόσο συχνή είναι ;

Είναι δύσκολο να ειπωθεί ένα ακριβές νούμερο για ολόκληρο τον κόσμο, αλλά φαίνεται ότι ένας στους 20 ανθρώπους θα έχει έναν επιληπτικό σπασμό σε κάποια στιγμή της ζωής του και περίπου ένας στους 200 θα έχει επιμένουσα επιληψία:

-Περίπου οι μισές περιπτώσεις αφορούν παιδιά κάτω των 15 ετών.

Επίσης, μπορεί:

-να εμφανισθεί με την ίδια συχνότητα σε γυναίκες και άνδρες,

-να προσβάλλει ανθρώπους κάθε τάξης και κοινωνικοοικονομικού επιπέδου,

-να εμφανισθεί σε οποιαδήποτε ηλικία ακόμη και στο νεογέννητο.

 

Προσοχή!

Επομένως, η επιληψία σε καμιά περίπτωση δεν είναι σπάνια όπως νομίζει ο πολύς κόσμος.

Είναι κληρονομική ασθένεια;

Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα δεν είναι εύκολη. Μπορούμε όμως να πούμε ότι ο καθένας κληρονομεί από τους γονείς του μικρή ή μεγάλη γενετική προδιάθεση για να κάνει σπασμούς. Όταν κάποιος έχει μεγάλη κληρονομική προδιάθεση, τότε και με έναν ελαφρύ εξωγενή παράγοντα (π.χ. μια μικρή κάκωση του κρανίου) μπορεί να εμφανίσει επιληψία.

 

Προσοχή!

Οι γονείς σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να νιώθετε ενοχές σχετικά με την επιληψία του παιδιού σας, ακόμη κι αν υπήρχε στο οικογενειακό σας ιστορικό άλλο άτομο με επιληψία. Είναι γνωστό πλέον ότι για όλες σχεδόν τις παθήσεις που μας απασχολούν σήμερα (π.χ. καρκίνος, έμφραγμα κ.ά.) υπάρχει γενετική προδιάθεση. Το ίδιο επομένως ισχύει και για την επιληψία όπως και γι’ αυτές τις άλλες συνηθισμένες παθήσεις.

Πώς εμφανίζεται ένας επιληπτικός σπασμός;

Ο τύπος του σπασμού εξαρτάται από το αν η ηλεκτρική εκκένωση αφορά ένα μόνο τμήμα του εγκεφάλου ή ολόκληρο τον εγκέφαλο. Γι’ αυτό ο κλασικός διαχωρισμός των σπασμών είναι σε γενικευμένους και σε εστιακούς:

-Γενικευμένος τονικοκλονικός σπασμός (μεγάλοι σπασμοί): Πρόκειται για τον πιο γνωστό σπασμό που συνοδεύεται από πτώση, απώλεια των αισθήσεων, τέντωμα του σώματος και ρυθμικές κινήσεις.

-Μικρότεροι σπασμοί (εστιακοί, αφαιρέσεις, μυοκλονίες): Εμφανίζονται συχνά στα παιδιά. Πολλοί πιστεύουν ότι αυτοί οι σπασμοί είναι λιγότερο σοβαροί από τους μεγάλους σπασμούς. Συχνά, όμως, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο, δηλαδή οι μικρότεροι σπασμοί μπορεί να είναι δυσκολότεροι στην αντιμετώπισή τους και να έχουν βαρύτερη πρόγνωση από ότι οι μεγάλοι.

 

Προσοχή!

-Συχνά και εξωτερικοί παράγοντες μπορεί να υποβοηθήσουν την εμφάνιση σπασμών, όπως: -ο πυρετός (ιδιαίτερα όταν είναι υψηλός), -η έλλειψη ύπνου, -η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, -η σωματική και πνευματικά καταπόνηση,-το στρες , -η εμμηνορρυσία στις γυναίκες, και -το φως που αναβοσβήνει (μπορεί να προκαλέσει σπασμούς σε άτομα με φωτοευαισθησία). Ιδιαίτερα επικίνδυνος είναι ο συνδυασμός στέρησης ύπνου και οινοπνευματωδών.

-Με την εμφάνιση της επιληψίας, η διαγνωστική διερεύνηση θα καθορίσει το είδος των σπασμών και του επιληπτικού συνδρόμου, βάσει των οποίων θα αποφασιστεί η χορήγηση της φαρμακευτικής αγωγής και το είδος της.

Πώς αντιμετωπίζεται ένας μεγάλος επιληπτικός σπασμός;

α) Τι πρέπει να κάνετε:

-Να κρατήσετε την ηρεμία σας και να κοιτάξετε την ώρα.

-Να απομακρύνετε τα αντικείμενα εκείνα που μπορεί να προκαλέσουν τραυματισμό στον ασθενή.

-Να βάλετε ένα μαξιλάρι ή κάποιο μαλακό ρούχο κάτω από το κεφάλι του.

-Να του βγάλετε τα γυαλιά, αν φορά και να τον γυρίσετε πλάγια, ώστε να διατηρηθούν ανοικτοί οι αεραγωγοί προς αποφυγή πνιγμονής.

-Να καθαρίσετε το σάλιο, αν υπάρχει, γύρω από το στόμα.

-Όταν ο ασθενής αρχίσει να συνέρχεται ή βρίσκεται σε σύγχυση να τον καθησυχάσετε.

-Αν ο σπασμός διαρκεί, θα πρέπει να ειδοποιήσετε το γιατρό ή εάν υπάρχει διαθέσιμο φάρμακο, να το χρησιμοποιήσετε.

β) Πότε πρέπει να καλέσετε  γιατρό:

-Εάν ο σπασμός διαρκεί περισσότερο από το συνηθισμένο.

-Εάν ένας μεγάλος σπασμός ακολουθείται από έναν άλλο, χωρίς ανάκτηση των αισθήσεων στο μεσοδιάστημα.

-Εάν ο ασθενής χτυπήσει το κεφάλι του πέφτοντας στην αρχή του σπασμού και δεν ανακτά τις αισθήσεις του -ενώ ο σπασμός έχει ήδη σταματήσει- λόγω πιθανής κρανιοεγκεφαλικής κάκωσης από την πτώση.

-Εάν υπάρχει τραυματισμός που δεν αντιμετωπίζεται στο σπίτι.

 

Μαρία Ορφανίδου