10+3 πιο συχνές ερωτήσεις σας για το… ΑΣΘΜΑ

1. Το άσθμα μου είναι βρογχικό ή αλλεργικό;

Το άσθμα είναι μία νόσος που αφορά τους βρόγχους. Ο παλιός όρος βρογχικό άσθμα αφορά όλους τους ασθενείς με άσθμα. Το αλλεργικό άσθμα όμως, για παράδειγμα, αφορά ασθενείς, στους οποίους η εμφάνιση των συμπτωμάτων σχετίζεται με την έκθεση σε αλλεργιογόνα, όπως συμβαίνει, για παράδειγμα, με τις αλλαγές του καιρού την άνοιξη και το φθινόπωρο.

 

2. Το άσθμα είναι κληρονομική πάθηση;

Οι ασθενείς με άσθμα έχουν μια γενετική (κληρονομική) προδιάθεση, αλλά τα συμπτώματα εμφανίζονται μετά την έκθεση σε κάποιους εκλυτικούς παράγοντες. Τέτοιοι παράγοντες είναι οι λοιμώξεις (ιδιαίτερα οι ιογενείς), ερεθιστικοί παράγοντες στο περιβάλλον (σκόνη, γύρεις, τρίχωμα ζώων, υγρασία, καπνός, φάρμακα κ.ά.) και η άσκηση.

 

3. Τι είναι το Σοβαρό Άσθμα;

Σοβαρό Άσθμα είναι αυτό που για να μείνει υπό έλεγχο, απαιτεί τις υψηλότερες δόσεις των θεραπειών που προτείνονται, ενώ υπάρχουν και  περιπτώσεις, που παρά την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή, πολλές φορές, ο έλεγχος της νόσου δεν επιτυγχάνεται. Η επιδημιολογία του είναι δύσκολο να καθοριστεί και υπολογίζεται ότι στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 10.000-15.000 ασθενείς με Σοβαρό Άσθμα. Οι κατευθυντήριες οδηγίες GINA θέτουν ως στόχο της θεραπείας τον έλεγχο της νόσου. Δηλαδή, ο ασθενής να μην έχει συμπτώματα και παροξύνσεις, αλλά να αποφεύγει και τους κινδύνους μελλοντικών ανεπιθύμητων ενεργειών της θεραπείας.

 

4. Τι σημαίνει “ελέγχω το άσθμα μου”;

Στόχος της θεραπείας του άσθματος είναι ο έλεγχος του άσθματος, κάτι που μπορούν να πετύχουν οι περισσότεροι ασθματικοί με την κατάλληλη διαχείριση. Ένας ασθματικός ελέγχει το άσθμα του, όταν:

-Δεν έχει καθόλου (ή έχει ελάχιστα) συμπτώματα άσθματος.

–Δεν ξυπνάει τη νύχτα λόγω του άσθματος.

–Δεν έχει (ή έχει ελάχιστη) ανάγκη να χρησιμοποιήσει φάρμακα «ανακούφισης».

–Μπορεί να κάνει τις συνηθισμένες σωματικές δραστηριότητες και ασκήσεις.

–Έχει κανονικά (ή σχεδόν κανονικά) αποτελέσματα εξετάσεων όσον αφορά στη λειτουργία των πνευμόνων, δηλαδή Μέγιστη Εκπνευστική Ροή (PEF) και Ταχέως Εκπνεόμενος Όγκος Αέρος στο πρώτο δευτερόλεπτο (FEV₁).

–Δεν έχει καθόλου (ή έχει πολύ σπάνιες) κρίσεις άσθματος.

 

5. Πώς ξεχωρίζει το άσθμα από τη Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ);

Η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια είναι μια πάθηση της μέσης και μεγάλης ηλικίας, που σχετίζεται κατά κανόνα με το κάπνισμα. Πολλά από τα συμπτώματά της μοιάζουν με εκείνα του άσθματος (βήχας, δύσπνοια, σφύριγμα στην αναπνοή), αλλά κατά κανόνα εμφανίζονται σε μεγάλη ηλικία, μετά από αρκετά χρόνια καπνίσματος και είναι μόνιμα. Ο αρμόδιος για να  ξεκαθαρίσει, πάντως, το αν πάσχετε από άσθμα ή ΧΑΠ είναι ο γιατρός σας.

 

6. Πρέπει να κάνω εμβόλια με το άσθμα;

Οι ασθενείς με μέτριο-σοβαρό άσθμα πρέπει να κάνουν εμβόλιο για τον ιό της γρίπης (αντιγριπικό) μία φορά το χρόνο, το φθινόπωρο. Το εμβόλιο που περιέχει αδρανοποιημένους ιούς της γρίπης είναι ασφαλές για ενήλικες και παιδιά πάνω από τα  3 χρόνια τους.

 

7. Είμαι καλά, αλλά ο γιατρός μου είπε να συνεχίσω τις εισπνοές. Γιατί να πάρω φάρμακα αφού δεν αισθάνομαι να τα χρειάζομαι;

Το άσθμα είναι μια χρόνια φλεγμονή των αεραγωγών, που συντηρείται ακόμη και όταν δεν εμφανίζονται συμπτώματα. Παίρνοντας, λοιπόν, την αγωγή σας για μεγάλα διαστήματα, σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού σας, ελαττώνετε τις πιθανότητες να πάθετε κρίσεις άσθματος και να έχετε περιορισμό στις δραστηριότητές σας. Προτού σταματήσει, λοιπόν, ένας ασθματικός τα φάρμακά του, πρέπει πρώτα να συμβουλεύεται το γιατρό του.

 

8. Έχω άσθμα και καπνίζω. Τι πρέπει να κάνω;

Όσοι έχετε άσθμα πρέπει να διακόπτετε άμεσα το κάπνισμα. Γιατί όσοι καπνίζουν έχουν αυξημένο κίνδυνο να πάθουν κρίσεις, ενώ τα φάρμακα που έχουμε διαθέσιμα σήμερα (π.χ. τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή) είναι λιγότερο αποτελεσματικά στους καπνιστές. Αυτό σημαίνει ότι ένας καπνιστής μπορεί να χρειαστεί μεγαλύτερες δόσεις φαρμάκων για να πετύχει τον έλεγχο του άσθματος από κάποιον που δεν καπνίζει.

 

9. Θα πάω διακοπές. Τι πρέπει να κάνω για το άσθμα μου;

Το άσθμα δεν πρέπει να περιορίζει κανένα στις διακοπές και στα ταξίδια του. Ένας ασθματικός, εάν λάβει τα μέτρα του και προετοιμαστεί κατάλληλα, μπορεί να κάνει σχεδόν ό,τι κάνει κι ένας άνθρωπος χωρίς άσθμα. Οι δύο βασικές αρχές είναι: προγραμματίστε σωστά τις διακοπές σας και πάρτε μαζί σας τα φάρμακά σας. 

 

10. Το κάπνισμα κατά την εγκυμοσύνη σχετίζεται με το παιδικό άσθμα;

Έχει αποδειχθεί ότι το κάπνισμα κατά την εγκυμοσύνη σχετίζεται με τη γέννηση παιδιών με μικρότερους βρόγχους, συχνότερα επεισόδια συρίττουσας αναπνοής και επιμονή του άσθματος μέχρι τα 18 χρόνια του παιδιού.

 

11. Μήπως το παιδί μου έχει άσθμα;

 Αν το παιδί σας παρουσιάσει έστω και ένα από τα παρακάτω συμπτώματα, τότε ψάξτε μήπως έχει άσθμα:

–Βήχει με ξηρό βήχα που επιμένει πάνω από 20 ημέρες ή φεύγει και ξαναεμφανίζεται.

–Το στήθος του «βράζει» και εμφανίζει σφύριγμα και «γατάκια» .

–Λαχανιάζει όταν τρέχει, γυμνάζεται ή παίζει μπάσκετ.

 

12. Το παιδί μου έχει άσθμα. Τι μπορώ να κάνω για να το βοηθήσω;

Τα ασθματικά παιδιά θα πρέπει να ελέγχονται τακτικά από ειδικό γιατρό που θα εκτιμά την αναπνευστική λειτουργία και ανά 6μηνο θα προσδιορίζει το επίπεδο ελέγχου της νόσου και ανάλογα θα ρυθμίζει τη χορηγούμενη θεραπεία. Ένα παιδί με ελεγχόμενο άσθμα δε θα πρέπει να υποβάλλεται σε άσκοπους περιορισμούς στη σωματική του άσκηση, στο πώς ντύνεται ή στο αν εκτίθεται ή όχι σε αλλεργιογόνα.

Η μόνη αποτελεσματική στρατηγική για να ελέγχεται σωστά το άσθμα είναι:– η αποφυγή μόνο των εκκλυτικών παραγόντων που αποδεδειγμένα (με εξετάσεις και κλινικές εκδηλώσεις μετά έκθεση) προκαλούν συμπτώματα στο παιδί, -η τακτική παρακολούθηση του παιδιού από ειδικό γιατρό, και -η συνεπής χορήγηση της φαρμακευτικής αγωγής όταν αυτή χρειάζεται.

 

13. «Άσθμα των καταιγίδων», τι είναι;

Όσοι πάσχουν από παθήσεις του αναπνευστικού, επηρεάζονται αρνητικά τόσο από τις ακραίες θερμοκρασίες όπως και από τις απότομες καιρικές αλλαγές. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, όταν δηλαδή δεν είναι γνωστό πότε ξεκινάει η άνοιξη και ίσως ούτε πότε θα τελειώσει, είναι πολύ δύσκολο να εφαρμοστεί προληπτική θεραπεία (ιδιαίτερα στο άσθμα), που συνήθως προγραμματίζεται να ξεκινήσει τουλάχιστον 7-10 μέρες πριν από την αναμενόμενη έναρξη της κυκλοφορίας του υπεύθυνου αλλεργιογόνου που μεταφέρεται με τον αέρα.

Επιπλέον, καθώς οι καταιγίδες θα γίνονται όλο και πιο συχνό φαινόμενο την άνοιξη, θα αντιμετωπίσουμε σοβαρές εξάρσεις του αλλεργικού άσθματος, λόγω της μετάπτωσής του στο λεγόμενο «άσθμα των καταιγίδων» (thunderstorm asthma), που παρατηρείται σε διαφορετικούς γεωγραφικούς τόπους.

 

Μαρία Ορφανίδου