Το χρώμα στη… ζωή

Τα χρώματα επιδρούν στον ψυχισμό, αποκαλύπτουν χαρακτήρες, επηρεάζουν συναισθήματα και διαθέσεις. Χρησιμοποιούνται, όμως, ακόμα και για θεραπευτικούς σκοπούς. Γιατί, λοιπόν, να μη γεμίσουμε με αυτά τη ζωή μας;

 

«Γεννηθήτω φως», είπε και εγένετο φως. Και μαζί του χρώματα ξεπήδησαν και μας πλημμύρισαν! Κόκκινα, πορτοκαλιά, κίτρινα, πράσινα… Έτσι, θαρρείς, τυχαία. Δίχως νόμους και εξαναγκασμούς. Αλλά άτακτα να διασκορπίζονται παντού και να ζωγραφίζουν με τη μαγική τους παλέτα το φως του ήλιου.

 

Η ύπαρξη των χρωμάτων είναι μαγική

 

«Το σχέδιο δίνει μορφή στα πλάσματα», έλεγε ο Ντιντερό, «όμως το χρώμα τούς δίνει τη ζωή. Τη θεία εκείνη πνοή που τα ζωντανεύει». Και είναι αλήθεια αυτό, αφού η ύπαρξη των χρωμάτων είναι μαγική. Γιατί χαρίζει όλη την ομορφιά που ανακαλύπτει κανείς γύρω του: Στον ήλιο που γέρνει στη δύση του. Στο λουλούδι που ανθίζει. Στη φουρτουνιασμένη θάλασσα και στο γαλάζιο τ’ουρανού. Άλλωστε και η ίδια η ζωή δεν ακτινοβολεί χρώματα, κάνοντάς την να φαντάζει άλλοτε μαύρη κι άλλοτε ρόδινη; Ή μήπως ο «κρύος» ή «ζεστός» χαρακτήρας των χρωμάτων δεν είναι αυτό που «ζεσταίνει» ή «μαυρίζει» τις ψυχές μας; Όπως λέει και ο Λεόν Ντωντέ, στο βιβλίο του « Οι αισθητικές μου ιδέες», «ο ρόλος των χρωμάτων είναι πρωταρχικός για το ανθρώπινο πνεύμα. Είναι μια άλλη μορφή της κατανόησης και μια παντοτινή πηγή νέων απολαύσεων. Είναι μια εσωτερική απάντηση του πνεύματος στον πόνο».

 

Το χρώμα είναι …φως, που επηρεάζει τη ζωή μας ολάκερη.

 

Οι Κινέζοι, οι Ινδοί, οι Μάγιας και οι Αιγύπτιοι προσπαθούσαν να δώσουν περισσότερο χρώμα στη ζωή τους…, βάφοντας την καθημερινότητά τους με χρώματα. Το πώς έφτιαχναν τις βαφές τους, το κρατούσαν μυστικό. Ένα μυστικό φυλαγμένο, μάλιστα, με την ποινή του θανάτου που το φανέρωναν μόνο σε ειδικές τελετές μύησης. Τότε, κυριαρχούσαν το μπλε, το μαύρο και το κίτρινο. Το χρώμα της πορφύρας αγαπήθηκε αργότερα. Ιδιαίτερα τον 4^ο μ.Χ. αιώνα, τότε που η Βυζαντινή Αυτοκρατορία διέθετε ειδικό εργαστήριο πορφυρής βαφής, για να βάφουν σ’ αυτό τα βασιλικά ρούχα, με τα οποία θα έντυναν τους «πορφυρογέννητους» γιούς.

«Η ψυχή ζει πάντα με στο χρώμα. Ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι», υποστήριζε ο Στάινερ, διατυπώνοντας τις αρχές της φυσικής επιστήμης του χρώματος. «Όσο για τον άνθρωπο; Αυτός ζει στο αίσθημα. Ανάμεσα στη σκέψη και τη θέληση. Και δεν είναι παρά μια αέρινη ύπαρξη, που εισπνέει και εκπνέει ρυθμικά. Μια ύπαρξη φωτεινή που αναπτύσεται στο φως της σκέψης και του σκέπτεσθαι. Και αυτό το σκέπτεσθαι δεν είναι τίποτε άλλο παρά η ζωή στο…φως».

Όσο για σήμερα, η χημεία των χρωμάτων με την τρομερή της ανάπτυξη δίνει μια τεράστια γκάμα χρωμάτων και αποχρώσεων. Και είναι αυτό απόρροια της γνώσης, ότι το χρώμα δεν επηρεάζει μόνον το σώμα και την ψυχή μας, αλλά και την τέχνη, τη μόδα, το εμπόριο, την ψυχαγωγία, τη διαφήμιση, τη διακόσμηση και την αισθητική. Τη ζωή μας, δηλαδή, ολάκερη.

 

Ανάμεσα στα φωτεινά  χαρούμενα χρώματα και στα σκούρα θλιβερά

 

Έχουμε, λοιπόν, να διαλέξουμε ανάμεσα στα φωτεινά χρώματα, που είναι και τα πιο χαρούμενα και τα σκούρα που είναι πιο θλιβερά. Ανάμεσα στα ζεστά χρώματα, που είναι προορισμένα να δυναμώνουν και να διεγείρουν, να εκφράζουν τη ζωντάνια, τη δύναμη και τη χαρά και στα ψυχρά χρώματα, που δεν κάνουν τίποτε άλλο, παρά να ξεκουράζουν και να ηρεμούν, να εκφράζουν και να υπαβάλλουν τη γλυκύτητα, την ονειροπόληση και τη θλίψη. Ας μην παραβλέπουμε, επομένως, το ρόλο που παίζουν τα χρώματα στην καθημερινή και επαγγελματική μας ζωή κι ας μην τα διαλέγουμε στην τύχη.

Αναρωτηθήκατε, άραγε, ποτέ, γιατί τα φαστφουντάδικα…ντύνονται στα πορτοκαλιά; Γιατί απλούστατα, το πορτοκαλί είναι το χρώμα που διεγείρει την πείνα, σε αντίυεση με το μπλε, που περιορίζει την όρεξη. Οι ψυχολογικές, όμως, αντιδράσεις των χρωμάτων -όχι μόνο στο σώμα, αλλά και στα συναισθήματά μας- δίνονται και με άλλα χαρακτηριστικά παραδείγματα: οι ελκυστικές πλέον αίθουσες διδασκαλίας που αντικατέστησαν εκείνες με τα σκούρα χρώματα, το μαυροπίνακα και τις μαύρες ποδιές ή η περίπτωση της Blackfriars, της περίφημης λονδρέζικης «γέφυρας των αυτοκτονιών», που όταν άλλαξε χρώμα και από μαύρο απέκτησε ένα φωτεινό πράσινο, τότε οι αυτοκτονίες ελαττώθηκαν κατά το ένα τρίτο.

 

Ντύνοντας με χρώματα τα… συναισθήματά μας

 

«Τα χρώματα επιδρούν στην ψυχή», υποστήριζε ο Γκαίτε, « αφού μπορούν -όχι μόνο να διεγείρουν τις αισθήσεις μας, αλλά και να ξυπνούν συγκινήσεις και ιδέες, οι οποίες άλλοτε μας ξεκουράζουν και άλλοτε μας κινητοποιούν, προκαλώντας μας έτσι λύπη ή χαρά». Την παραπάνω σχέση διαπίστωσε από πολύ νωρίς και ο δρ Βίκτωρ Πωσσέ. Μάλιστα, αυτός προχώρησε και πάρα πέρα…, «ντύνοντας» με χρώματα τα συναισθήματά μας. Ταξινόμησε, λοιπόν, τ’ αρνητικά συναισθήματα σε δυο κατηγορίες:  Στα κόκκινα, που εκπροσωπούν το μίσος και τα επακόλουθά του, δηλαδή θυμό, ζήλια, κακία, σαρκασμό και στα μαύρα που προέρχονται από φόβο, ταραχή, αγωνία, φροντίδα, περίσκεψη, θλίψη, απαισιοδοξία, τύψεις και απογοητεύσεις.

Έτσι κατά τον Πωσσέ:

–Τα μαύρα συναισθήματα  δεν κάνουν τίποτε άλλο παρά να εξαντλούν το νευρικό μας σύστημα, να διαταράσσουν την αναπνοή και την κυκλοφορία του αίματός μας και να επιδρούν αρνητικά στους ενδοκρινείς αδένες μας. Τους αδένες, δηλαδή, εκείνους που καθορίζουν τη φυσιολογική μας κατάσταση και τον ψυχισμό μας. Με τις αλλοιώσεις που τους προκαλούν τα μαύρα συναισθήματα, λιγοστεύουν τις δυνάμεις μας, ρίχνουν το ηθικό μας και μας οδηγούν γρηγορότερα στα γηρατειά.

-Τα κόκκινα συναισθήματα, με τη σειρά τους, οδηγούν κι αυτά στο ίδιο αποτέλεσμα από διαφορετικό, όμως, δρόμο. Και τι, αλήθεια, θα μπορούσαν να κάνουν ο θυμός, η αγανάκτηση, το μίσος και η ζήλια από το να οδηγήσουν στην κατάθλιψη, την κατάπτωση και τον περιορισμό της ζωτικότητας;

Τα κόκκινα, όμως, συναισθήματα δημιουργούν και τοξίνες. Με αποτέλεσμα να προκαλούν -τόσο στα όργανα όσο και στους αδένες μας- το ίδιο αποτέλεσμα, στο οποίο οδηγεί η έντονη προσπάθεια ή η κούραση. Οι ηθικές εντάσεις, επομένως, όπως ακριβώς και οι σωματικές, είναι κι αυτές πηγές δηλητηρίασης, ενώ τα κόκκινα και μαύρα συναισθήματα πραγματικές αρρώστιες.

 

Τα χρώματα της …καθημερινότητάς μας

 

–Στις ιατρικές μπλούζες το λευκό χρώμα έχει, παγκοσμίως, σχέση με την απόλυτη καθαρότητα και συμβολικά με το ιατρικό λειτούργημα.

–Τα λευκά κελιά είναι κατάλληλα για να αποδιοργανώνεται η ανθρώπινη προσωπικότητα, να μειώνεται κάθε φυσική και ψυχολογική αντίσταση και να γίνεται ευκολότερη η πλύση εγκεφάλου.

=Τα μαύρα ρούχα του πένθους δηλώνουν την άρνηση για πρόσχαρη ζωή και την εξωτερίκευση της εσωτερικής…μαυρίλας, εξαιτίας του χαμού κάποιου αγαπημένου. Το μαύρο χρώμα στα ρούχα των μοναχών ή κληρικών δεν είναι παρά η έκφραση της σοβαρότητας, εσωστρέφειας, αλλά και της άρνησης για τις εγκόσμιες απολαύσεις.

–Τα φωτοστέφανα των Αγίων που είναι πλημμυρισμένα από χρυσαφένιο ή λευκό χρώμα, δεν είναι παρά η έκφραση της τελειότητας, της αγνότητας και της αγιοσύνης.

–Οι περισσότερες σημαίες των κρατών ολόκληρου του κόσμου περιέχουν σε ποσοστό 85% το κόκκινο, αφού είναι το χρώμα που έχει να κάνει με τις μετακινήσεις, την ορμή, την ένταση και την εμψύχωση. Η σημαία, ως εθνικό σύβολο, πρέπει να εμψυχώνει για αγώνες, να κινητοποιεί για κατακτήσεις και να δίνει ορμή και ένταση για αγώνες.

–Τα πάθη των παιχτών είναι αχαλίνωτα στην πράσινη τσόχα της χαρτοπαιξίας και ο ανταγωνισμός μεγάλος. Επομένως, σε τέτοιες περιπτώσεις, το πράσινο χρώμα επιβάλλεται, αφού κατευνάζει και εξισορροπεί.

–Στα χρώματα της ντίσκο, αν και εναλλάσσονται σε γρήγορο ρυθμό, επικρατεί το κόκκινο, αφού είναι το χρώμα της χαράς, της ευδιαθεσίας και της καλής διάθεσης. Όσο για τη θερμότητα του κόκκινου χρώματος, αυτή εναρμονίζεται απόλυτα με το γενικό κλίμα της ντίσκο.

–Στη διακόσμηση, τα χρώματα είναι το παν, αφού εκείνο που ζητάμε είναι πάντα ένα χρωματικά ισορροπημένο περιβάλλον, που θα μας προσελκύει, θ’ αυξάνει τη δημιουργικότητά μας, θα μας ηρεμεί και θα μας ξεκουράζει. Αντίθετα, η χρωματική παραφωνία και υπερβολή ενός χώρου θα μας απωθεί, θα μας κουράζει ψυχικά, θα μας εκνευρίζει και θα κάνει δύσκολη την επικοινωνία μας με τους άλλους.

–Διεθνής κωδικας χρωμάτων. Εδώ βλέπουμε κάθε χρώμα ν’ αντιστοιχεί σε μια ιδιαίτερη λειτουργία, για παράδειγμα: μπε-κλιματισμός, πράσινο- κύλισμα νερών και ασφάλεια, κίτρινο-ηλεκτρισμός, κόκκινο-μεταφορικά μέσα.

 

 

Μαρία Ορφανίδου