Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου επηρεάζει όλο και περισσότερους

Σηµαντική αύξηση παρουσιάζει το τελευταίο διάστηµα, ο αριθµός των ατόµων που εµφανίζουν σύνδροµο ευερέθιστου εντέρου(ΣΕΕ). Αν και συνιστά καλοήθη πάθηση, αυτήν που παλαιότερα λεγόταν «σπαστική κολίτιδα», τo ΣΕΕ έχει σοβαρές συνέπειες στην ποιότητα ζωής των ανθρώπων.

Kαθώς πρόκειται για πάθηση µε ψυχοσωµατικές διαστάσεις, την κρίσιµη περίοδο που διανύουµε, είναι λογικό να επηρεάζει ολοένα και περισσότερο κόσµο, τονίζει ο γαστρεντερολόγος, διευθυντής της Γαστρεντερολογικής Κλινικής του νοσοκοµείου «Ερρίκος Ντυνάν», κ. Θεόδωρος Ροκκάς.

Ποια συµπτώµατα µας κάνουν να µιλάµε για σύνδροµο ευερέθιστου εντέρου;

Το ΣΕΕ εκδηλώνεται µε συµπτώµατα, όπως πόνος και δυσφορία στην κοιλιακή χώρα, µη φυσιολογική λειτουργία κενώσεως του εντέρου (δυσκοιλιότητα, διάρροια ή εναλλαγή των δύο) και φούσκωµα (µετεωρισµός). Ο πόνος συχνά εκδηλώνεται ή επιδεινώνεται µε τα γεύµατα.

Η διάγνωση του συνδρόµου πώς τίθεται;

Η διάγνωση του ευερέθιστου εντέρου βασίζεται στην κλινική συµπτωµατολογία. Για να φτάσει όµως σε αυτή τη διάγνωση, ο γιατρός πρέπει να αποκλείσει άλλες -παθολογικές- καταστάσεις που µπορεί να εκδηλώνονται µε παρόµοια συµπτώµατα. Όταν η έναρξη των συµπτωµάτων γίνει µετά την ηλικία των 50 ετών, όταν υπάρχει νυκτερινός πόνος ή διάρροια που ξυπνά τον ασθενή, ορατό αίµα στα κόπρανα ή πυρετός, τότε απαιτείται πλήρης εργαστηριακός, απεικονιστικός και ενδοσκοπικός έλεγχος.

Με τις ενδοσκοπήσεις του ανώτερου πεπτικού (γαστροσκόπηση), για να ελεγχθεί το στοµάχι και του κατώτερου πεπτικού (κολονοσκόπηση), για να ελεγχθεί το έντερο, σε συνδυασµό µε ένα υπερηχογράφηµα άνω και κάτω κοιλίας, ώστε να αποκλειστεί παθολογία από τα εξωεντερικά σπλάχνα, ο γιατρός µπορεί να θέσει τη διάγνωση του ευερέθιστου εντέρου.

Σε νέους ασθενείς, που τα ενοχλήµατα είναι συµβατά µε ΣΕΕ και έχουν µεγάλη διάρκεια, συνήθως δεν απαιτείται επιπλέον έλεγχος.

Τι ακολουθεί µετά τη διάγνωση;

Από εκεί και πέρα, ο γιατρός οφείλει, αφενός να καθησυχάσει τον ασθενή ότι δεν συντρέχει καµία µείζονα παθολογία, αφετέρου να τον βοηθήσει, ανάλογα µε τα συµπτώµατα που επικρατούν (διάρροια ή δυσκοιλιότητα), µε ήπια καθαρτικά, αντισπασµωδικά (για τον πόνο και τη δυσφορία στην κοιλιά) και µε αντιδιαρροϊκά φάρµακα και να του δώσει κατάλληλες διαιτητικές οδηγίες.

Όσον αφορά στα φάρµακα, ερευνώνται και αναπτύσσονται ήδη νέες θεραπείες για την αντιµετώπιση του συνδρόµου. Πρόκειται για φάρµακα που έχουν σαν στόχο τη δράση της σεροτονίνης, της ορµόνης που παρεµβαίνει στη ρύθµιση της αισθητικότητας και της κινητικότητας του παχέος εντέρου.

Υπάρχουν τροφές που αποκλείονται;

Εξαρτάται από το τι σύµπτωµα επικρατεί. Αν, για παράδειγµα, επικρατεί η διάρροια, τότε θα πρέπει να αποφεύγονται οι τροφές που είναι πλούσιες σε κυτταρίνη. Αντιθέτως, σε έναν άνθρωπο που έχει δυσκοιλιότητα, πρέπει να δώσεις κυτταρίνη για να τον βοηθήσεις.

Γενικά, κινούµαστε ανάλογα µε το τι επικρατεί και υπάρχει εξατοµίκευση. Μεταξύ των διαιτητικών συµβουλών που θα µπορούσε να δώσει ο γιατρός, υπάρχει και ο κανόνας, ότι συγκεκριµένοι άνθρωποι έχουν ευαισθησία σε συγκεκριµένες τροφές, τις οποίες καλό είναι να τις εντοπίζουν και να τις αποφεύγουν. Αν δηλαδή, κάποιος υποφέρει κάθε φορά που καταναλώνει π.χ. ξηρούς καρπούς και συνεχίσει να τρώει, τότε …πηγαίνει γυρεύοντας. Αυτό δεν σηµαίνει πως θα πάθει κάτι, όµως θα αναπαραγάγει τα συµπτώµατα και θα βρίσκεται διαρκώς µέσα σε έναν φαύλο κύκλο.

Αν αυτό που κυριαρχεί είναι ο τυµπανισµός, θα πρέπει να αποκλειστεί και το θέµα της υπολακτασίας (δυσανεξίας στη λακτόζη), που είναι αρκετά συχνό. Αυτό µπορεί πολύ εύκολα να αποδειχθεί, µε µια διατροφή αποκλεισµού για µερικές ηµέρες, µε το να αποκλείσει δηλαδή το άτοµο από το φαγητό του γάλα, τυρί και γιαούρτι. Οι πιο πολλοί ασθενείς, µε τον αποκλεισµό αυτό, αντιλαµβάνονται άµεσα τη µείωση των συµπτωµάτων, ενώ αν ξανακαταναλώσουν αυτά τα προϊόντα, τα συµπτώµατα επιστρέφουν. Έτσι επιβεβαιώνεται η διάγνωση. Στο ευερέθιστο έντερο, φαίνεται ότι βοηθούν επίσης σηµαντικά, τα προβιοτικά.

Παρατηρείται αύξηση στον αριθµό των περιστατικών του ΣΕΕ;

Το ΣΕΕ αφορά µεγάλο ποσοστό του πληθυσµού, το οποίο βαίνει διαρκώς αυξανόµενο- αποτελεί εξάλλου τη συχνότερη κλινική διαταραχή του πεπτικού συστήµατος. Αναφέρεται ότι τόσο στην Αµερική, όσο και στην Ευρώπη, το 20% του πληθυσµού πληροί τα διαγνωστικά κριτήρια του συνδρόµου.

Η συχνότητα του ΣΕΕ είναι περίπου η ίδια και για τα δύο φύλα, τείνει όµως να είναι λίγο µεγαλύτερη στις γυναίκες.

Η σηµερινή εποχή και ιδιαίτερα η εποχή που βιώνει ο Έλληνας, µε την κρίση που διέρχεται η κοινωνία µας, λόγω του δηµοσιοοικονοµικού προβλήµατος, τα περιστατικά ΣΕΕ µπορώ να πω ανεπιφύλακτα ότι έχουν αυξηθεί. Κι αυτό γιατί, στην παθογένεση του συνδρόµου υπεισέρχεται έντονα ο ψυχοσωµατικός παράγοντας.

Μπορεί το ΣΕΕ να οδηγήσει σε χρόνια κόπωση;

Σίγουρα ναι, στο βαθµό που η αιτία του συνδρόµου είναι ψυχοσωµατική. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι εκδηλώσεις του συνδρόµου δεν περιορίζονται στην κοιλιακή χώρα, αλλά επηρεάζουν εξίσου και άλλα συστήµατα του οργανισµού.

Οι ασθενείς µε το ευερέθιστο έντερο ταλαιπωρούνται από εκδηλώσεις από την κοιλιακή χώρα. Και µάλιστα σε πολλές περιπτώσεις, σε τέτοιο βαθµό, ώστε να επηρεάζεται αρνητικά, η ποιότητα της ζωής τους.

Το ΣΕΕ µπορεί να έχει επιπτώσεις τόσο στην επαγγελµατική, όσο και την κοινωνική ζωή των πασχόντων. Σε µερικούς ανθρώπους, η κατάσταση αυτή προσλαµβάνει τέτοια ένταση που µπορεί να στοιχίσει ακόµη και την απουσία τους από τη δουλειά. Όλα αυτά εµπεριέχονται στην ποιότητα της ζωής. Αντίθετα, ο άνθρωπος που έχει ευεξία και δουλεύει και µετέχει κοινωνικά.

Αν µείνει χωρίς θεραπεία, µπορεί να οδηγήσει σε παθολογικές καταστάσεις;

Όχι. Είναι µια απολύτως καλοήθης πάθηση, η ποια ωστόσο µπορεί να υποδυθεί άλλα προβλήµατα υγείας που αφορούν το έντερο και γενικότερα την κοιλιακή χώρα. Γι’ αυτό και χρειάζονται εξετάσεις, ώστε να αποκλειστούν τυχόν άλλες αιτίες των συµπτωµάτων. Το σύνδροµο του ευερέθιστου εντέρου είναι µια καλοήθης πάθηση που, αν και δεν απειλεί τη ζωή, επηρεάζει σε σηµαντικό βαθµό την ποιότητά της και επιδρά αρνητικά στην καθηµερινότητα των ασθενών.

Εγκαταλείπεται το γαστρικό µπαλόνι;

O αρχικός ενθουσιασµός για το γαστρικό µπαλόνι στη µάχη κατά της παχυσαρκίας, έχει σηµαντικά υποχωρήσει, καθώς αρκετοί ασθενείς ή δεν έχαναν βάρος, ή µετά την αφαίρεσή του, ξαναέπαιρναν το βάρος που είχαν χάσει.

Δεν πρέπει να ξεχνάµε ότι σε πολλές περιπτώσεις παχυσαρκίας, συνυπάρχει έντονος ψυχογενής παράγοντας. Όπως υπάρχει anorexia nervosa, υπάρχει και η bulimia nervosa. Ένας τέτοιος ασθενής, µπορεί να βάλει γαστρικό µπαλόνι, να το κρατήσει 6 µήνες και να χάσει µέσα σε αυτό το διάστηµα 15, 20, 25 κιλά. Ένα βουλιµικό άτοµο όµως, µπορεί να ξαναπάρει αυτά τα κιλά, µέσα σε ένα µικρό χρονικό διάστηµα!

Λίγοι είναι οι άνθρωποι που έχουν τη θέληση, να επιµείνουν και να διατηρήσουν την απώλεια των κιλών που έχασαν µε το γαστρικό µπαλόνι.

Η χρήση του γαστρικού µπαλονιού, έχει πλέον σαν κύρια ένδειξη την απώλεια βάρους σε εκείνα τα άτοµα που, για λόγους υπερβολικού βάρους και άλλων προβληµάτων υγείας, δεν µπορούν να µπουν άµεσα στο χειρουργείο για επέµβαση παχυσαρκίας, αλλά πρέπει πρώτα, για να µπουν στο χειρουργείο µε ασφάλεια, να βάλουν το µπαλόνι και να χάσουν 15-20 κιλά.

Στην αντιµετώπιση της παχυσαρκίας, επικρατεί πλέον η βελτιωµένη βαριατρική χειρουργική. Οι εξειδικευµένοι χειρουργοί που ξέρουν καλά αυτές τις επεµβάσεις, πραγµατικά προσφέρουν σε αυτούς τους ασθενείς.

Tο πεπτικό «καθρέφτης» της ψυχής µας

Το σώµα µας είναι ο «εκφραστής» των συναισθηµάτων µας. Ο αντικατοπτρισµός του στρες και της κακής ψυχολογικής κατάστασης στην υγεία του πεπτικού συστήµατος, αποτυπώνεται ευδιάκριτα και στις εκφράσεις της ελληνικής γλώσσας. Το γαστρεντερικό σύστηµα εκφράζει σχεδόν αµέσως το στρες, την ένταση, τη λύπη και τη στενοχώρια.

Ροκκάς Θεόδωρος

Γαστρεντερολόγος