Σημαντικές εξελίξεις στη θεραπεία της σκλήρυνσης κατά πλάκας

Αύξηση παρουσιάζουν τα κρούσματα της σκλήρυνσης κατά πλάκας. Η αύξηση αυτή μπορεί να οφείλεται σε παράγοντες όπως  η αυξημένη επιβίωση, η διάγνωση σε πρωιμότερο στάδιο, η αυξημένη επαγρύπνηση και τα περισσότερο ευαίσθητα διαγνωστικά κριτήρια.

Η Σκλήρυνση κατά Πλάκας είναι η συνηθέστερη διαταραχή του ΚΝΣ σε νέους ενήλικες και επηρεάζει έως 2,5 εκ. άτομα παγκοσμίως, ενώ φαίνεται ότι αυξάνεται σταθερά τον τελευταίο αιώνα.

Παράγοντες πυροδότησης και παράγοντες κινδύνου

Παρότι είναι κατανοητό ότι η σκλήρυνση κατά πλάκας εμφανίζεται ως ανοσολογική απάντηση, αυτό που πυροδοτεί αυτή την απάντηση παραμένει ένα μυστήριο. Οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν ότι η πιο πιθανή αιτία πυροδότησης της νόσου είναι ένας συνδυασμός περιβαλλοντικών, γενετικών και ιογενών παραγόντων.

 

Περιβαλλοντικοί παράγοντες

Η αύξηση στον επιπολασμό της σκλήρυνσης κατά πλάκας σε υψηλότερα γεωγραφικά πλάτη συνηγορεί υπέρ της συμμετοχής περιβαλλοντικών παραγόντων, οι οποίοι ποικίλουν ανάλογα με το γεωγραφικό πλάτος, όπως είναι η έκθεση στον ήλιο. Τα υψηλότερα επίπεδα ηλιακής ακτινοβολίας που βιώνουν οι κάτοικοι περιοχών χαμηλότερου γεωγραφικού πλάτους μπορεί να παρέχουν εν μέρει προστασία ενάντια στην ασθένεια

Επίδραση της ηλικίας, του φύλου και της φυλής

Οι γενετικοί παράγοντες έχουν σημαντική επίπτωση στην ευαισθησία ενός ατόμου στη σκλήρυνση κατά πλάκας. Άτομα με οικογενειακό ιστορικό σκλήρυνσης κατά πλάκας έχουν υψηλότερο από το κανονικό κίνδυνο να εμφάνισης της νόσου. Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος στους πρώτου βαθμού συγγενείς, ιδίως στους ομοζυγωτικούς δίδυμους

Παρά το γεγονός ότι η σκλήρυνση κατά πλάκας εμφανίζεται συχνότερα στα μέλη της ίδιας οικογένειας, ο κίνδυνος για τα παιδιά ή τα αδέλφια και τις αδελφές ενός ατόμου με σκλήρυνση κατά πλάκας είναι ακόμα πολύ χαμηλός, με 96-98% πιθανότητα μη προσβολής του άμεσου συγγενούς από τη σκλήρυνση κατά πλάκας

 

Ηλικία

Η σκλήρυνση κατά πλάκας γενικά προσβάλλει νεαρούς ενήλικες ηλικίας 20 έως 40 ετών και συχνά παρεμβαίνει στη τη ζωή και στην επαγγελματική τους σταδιοδρομία. Η υψηλότερη επίπτωση της σκλήρυνσης κατά πλάκας εμφανίζεται μεταξύ των 25 και 29 ετών. Η μέγιστη επίπτωση, ωστόσο, εμφανίζεται στην ηλικιακή ομάδα μεταξύ 40-49 ετών τόσο στους άντρες όσο και στις γυναίκες.

 

Φύλο

Παρόλο που η ακριβής αιτιολογία δεν είναι γνωστή, η Σκλήρυνση Κατά Πλάκας δείχνει μια ιδιαίτερη προτίμηση στο γυναικείο φύλο. Τα δεδομένα δείχνουν ότι προσβάλλει σχεδόν διπλάσιο αριθμό γυναικών συγκριτικά με αυτόν των ανδρών.

Έχει προταθεί ότι η επιρροή των γυναικείων ορμονών στο ανοσοποιητικό σύστημα ίσως παίζει κάποιο ρόλο στην ανάπτυξη σκλήρυνση κατά πλάκας. Αυτό υποστηρίζεται από τη μείωση της συχνότητας των υποτροπών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα ο Διευθυντής της Νευρολογικής Κλινικής του Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών κος Δήμος – Δημήτριος Μητσικώστας, και ο Prof. Dr. med. Volker Limmroth, University of Cologne, Germany, με αφορμή τον ένα χρόνο κυκλοφορίας στην Ελλάδα της φινγκολιμόδης  – του πρώτου φαρμάκου που χορηγείται από το στόμα για την αντιμετώπιση της Σκλήρυνσης Κατά Πλάκας – δείχνουν ότι η πάθηση προσβάλλει 2,5 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως. Ειδικά στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι πάσχοντες από Σκλήρυνση Κατά Πλάκας ανέρχονται σε 500.000. Το θλιβερό είναι ότι αποτελεί την κυριότερη αιτία αναπηρίας σε ανθρώπους νεαρής ηλικίας στον ανεπτυγμένο κόσμο.

Όπως είπε χαρακτηριστικά ο κ. Μητσικώστας, η κλινική πορεία της σκλήρυνσης κατά πλάκας είναι εξαιρετικά ετερογενής Δηλαδή – εξήγησε – η πάθηση φαίνεται ίδια σε κάθε πάσχοντα, αλλά στην πραγματικότητα εκδηλώνεται με τελείως διαφορετικό τρόπο. «Κάθε περίπτωση είναι μοναδική» πρόσθεσε.

Σημαντική η πρόοδος στη θεραπευτική αντιμετώπιση της ΣΚΠ

Η Σκλήρυνση Κατά Πλάκας είναι γνωστή από πολύ παλιά. Ωστόσο, η πρώτη ολοκληρωμένη περιγραφή της γίνεται στα μέσα του 19^ου αιώνα από την ομάδα του δημοφιλέστερου  νευρολόγου της εποχής, του γάλλου καθηγητή Jean-Martin Charcot. Ο καθηγητής, στις περίφημες διαλέξεις που έδινε σε ανοικτό ακροατήριο στο αμφιθέατρο του Νοσοκομείου Salpêtrière των Παρισίων, δίδασκε ότι η Σκλήρυνση Κατά Πλάκας είναι ανίατη πάθηση. Από τότε μέχρι σήμερα έχει σημειωθεί τεράστια πρόοδος ως προς τις μεθόδους θεραπευτικής αντιμετώπισή της, με αποκορύφωμα την κυκλοφορία πριν από δύο χρόνια του πρώτου φαρμάκου που χορηγείται από το στόμα. Η ουσία φινγκολιμόδη,πήρε έγκριση από το FDA το Σεπτέμβριο του 2010 και ένα χρόνο μετά κυκλοφόρησε και στην Ελλάδα. Σήμερα, στη χώρα μας υπολογίζεται ότι πάσχουν από τη νόσο 10.000 άτομα.

Νέα στοιχεία για τη φινγκολιμόδη

Αποτελεσματικό και πάνω απ’ όλα ασφαλές. Αυτά είναι δύο σημαντικά χαρακτηριστικά της ουσίας φινγκολιμόδη τα οποία ανέδειξε πρόσφατη μελέτη που παρουσιάστηκε στο 64ο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Ακαδημίας Νευρολογίας και στο 22ο Ετήσιο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Νευρολογικής Εταιρείας.

Ειδικότερα, η μελέτη δείχνει ότι η συνεχής λήψη φινγκολιμόδης για επτά χρόνια οδηγεί στη μείωση της ετήσιας συχνότητας υποτροπών σε μία ανά έξι χρόνια. Επίσης, παραμένει μειωμένος ο ρυθμός εξέλιξης της εγκεφαλικής ατροφίας για περισσότερα από επτά χρόνια. Καλά είναι τα στοιχεία για όσους ασθενείς τροποποίησαν τη θεραπεία τους. Τα δεδομένα δείχνουν αύξηση της αποτελεσματικότητας στους ασθενείς που άλλαξαν την ιντερφερόνη βήτα-1α IM – μια συχνά συνταγογραφούμενη θεραπεία για τη Σκλήρυνση Κατά Πλάκας – με φινγκολιμόδη.

Μέχρι τον Μάιο του 2012, περίπου 41.000 ασθενείς βρίσκονταν σε αγωγή με φινγκολιμόδη παγκοσμίως. Ορισμένοι πάσχοντες ακολουθούν τη θεραπεία για περισσότερα από επτά χρόνια (από το στάδιο των κλινικών δοκιμών).

Στην Ελλάδα, η φινγκολιμόδη, η  μόνη εγκεκριμένη θεραπεία που χορηγείται από το στόμα, κυκλοφορεί περισσότερο από έναν χρόνο, βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής των ασθενών, μειώνοντας τη συχνότητα των υποτροπών και επιβραδύνοντας την εξέλιξη της αναπηρίας.