Ροχαλίζετε; Απλός θόρυβος ή κάτι σοβαρότερο;

Το ροχαλητό και οι αυπνίες αποτελούν τις πιο γνωστές διαταραχές του ύπνου. Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ταλαιπωρούνται από αυτές. Μόνο, που στην πρώτη περίπτωση, το ροχαλητό δεν “βασανίζε” αυτόν που πάσχει, αλλά αυτόν που κοιμάται δίπλα του. Σύμφωνα με τις στατιστικές, οι γυναίκες είναι αυτές που συνήθως δεν μπορούν να κλείσουν μάτι από το ροχαλητό του συντρόφου τους. Οι γυναίκες λοιπόν πρέπει να παρακινήσουν τον σύντροφό τους να πάει στο ειδικό. Όπως επισημάνθηκε σε πρόσφατο Συνέδριο “Ο έλεγχος στους ανθρώπους που ροχαλίζουν συστηματικά  επιβάλεται. Γιατί  μπορεί μεν το ροχαλητό  για τους περισσότερους να μην κρύβει κάτι το επικίνδυνο, υπάρχει όμως και ένα ποσοστό 7%, που πάσχει απο το “Σύνδρομο της Άπνοιας του ‘Υπνου”. Το συγκεκριμένο σύνδρομο χαρακτηρίζεται από θορυβώδες ροχαλητό με πολλές συχνές διακοπές του ύπνου, λόγω ολοκληρωτικής απόφραξης της αναπνοής, η οποία κρατά  για δευτερόλεπτα ή ακόμη και για λεπτά. Και βέβαια,  πρόκειται για κατάσταση που δημιουργεί σοβαρά προβλήματα και χρειάζεται ειδική αντιμετώπιση”.

Τι είναι και πώς παράγεται το ροχαλητό;

Σε όλες τις περιπτώσεις, το ροχαλητό υποδεικνύει ότι υπάρχει κάποια μορφή απόφραξης της αναπνοής. Γενικά, ο  χαρακτηριστικός ήχος του ροχαλητού, ο οποίος  συνοδεύει την εισπνοή και την εκπνοή κάποιων ανθρώπων την ώρα που κοιμούνται, παράγεται επειδή ο αέρας, κατά την πορεία του προς τους  πνεύμονες, περνάει απο κάποιους  στενούς χώρους και εγκλωβίζεται. Ένας τέτοιος χώρος είναι η περιοχή στο πίσω μέρος του στόματος (στη βάση της γλώσσας και στο στόμιο του φάρυγγα), ο οποίος στενεύει ακόμα περισσότερο όταν είμαστε ξαπλωμένοι, με αποτέλεσμα αρκετά συχνά, το πέρασμα του αέρα από εκεί να είναι θορυβώδες.

 

Ποιοί ροχαλίζουν;

“Οι άνθρωποι εκείνοι στους οποίους συνήθως λόγοι ανατομικοί, λειτουργικοί και μεταβολικοί, συμπράτουν στην δημιουργία στενότερων αναπνευστικών χώρων”, εξηγούν οι ειδικοί.

• -Οι ανατομικοί λόγοι μπορεί να οφείλονται: σε υπερτροφικές αμυγδαλές, ή σε υπερτροφία των αδενοειδών εκβλαστήσεων (κρεατάκια) στην περίπτωση των παιδιών, αλλά και σε προγναθισμό, σκολίωση του ρινικού διαφράγματος, μεγάλη γλώσσα ή σταφυλή, πολύποδες, κ.ά
• -Οι λειτουργικοί λόγοι αφορούν την μυική υποτονία του φαρυγγικού τοιχώματος, η οποία επιβαρύνεται με την ηλικία, τη χρήση αλκοόλ, καπνού, υπνωτικών χαπιών κ.ά.
• -Οι μεταβολικοί παράγοντες απ’ ότι φαίνεται έχουν κατά κύριο λόγο να κάνουν με την παχυσαρκία. Όπως δείχνουν οι στατιστικές, οι άνθρωποι που είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι έχουν και ογκώδεις ιστούς στον λαιμό, οι οποίοι στενεύουν τις διόδους του αέρα κατά την αναπνοή. Το αποτέλεσμα είναι να δημιουργούνται λειτουργικές δονήσεις μεταξύ της γλώσσας και του άνω μέρους του λάρυγγα όταν προσεγγίζουν το μαλακό μέρος του ουρανίσκου και της σταφυλής με επακόλουθο το ροχαλητό.

Μήπως κινδυνεύω από το ροχαλητό μου;

Το ροχαλητό, πέρα από την ηχητική ενόχληση που προκαλεί, κατά κανόνα, είναι αθώο. Όμως, όταν είναι καθημερινό και όσοι,-ες ροχαλίζουν υποφέρουν από πρωινούς πονοκεφάλους, κόπωση, κακή διάθεση, έντονη υπνηλία, και σε βαρύτερες περιπτώσεις απο διαταραχές συμπεριφοράς και μειωμένη μνήμη ή σεξουαλικότητα, τότε πιθανόν να μην είναι τόσο  αθώο. Με δυο λόγια,  τα παραπάνω συμπώματα  μπορεί να μαρτυρούν  το λεγόμενο “Σύνδρομο  Αποφρακτικής Άπνοιας”. Ο όρος αυτός περιγράφει τη διακοπή της αναπνοής (άπνοια) κατά τον ύπνο λόγω απόφραξης της αεροφόρου οδού ( των περασμάτων του αέρα). Στους ενήλικες το πρόβλημα είναι αρκετά γνωστό, ενώ έχει συνδεθεί με το ροχαλητό που παρατηρείται κυρίως σε υπέρβαρους άνδρες. Το κυριότερο σύμπτωμα της “Αποφρακτική Άπνοιας του Ύπνου” είναι η υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, η οποία με τη σειρά της συνδέεται με κακές επιδόσεις στην εργασία και με υψηλό κίνδυνο ατυχημάτων, κυρίως κατά την οδήγηση.

Πώς θα διαπιστώσετε το πρόβλημα;

Η διάγνωση για να διαπιστωθούν οι διαταραχές αναπνοής κατά τον ύπνο, μπορεί να γίνει μόνο με μια ειδική εξέταση που λέγεται “Πολυσωματική Μελέτη Ύπνου” σε εξοπλισμένα εργαστήρια ή στα κρατικά Κέντρα Μελέτης Ύπνου. Τα περισσότερα ασφαλιστικά ταμεία εγκρίνουν τη συγκεκριμένη δαπάνη, ενώ η εξέταση αυτή, που διαρκεί από ένα έως δυο 24ωρα (στη διάρκεια των οποίων ο ενδιαφερόμενος, -η παραμένει στο νοσοκομείο), μπορεί να γίνει  σε οποιαδήποτε ηλικία.

Η θεραπεία του Συνδρόμου 

Αν διαπιστωθεί “Σύνδρομο Αποφρακτικής Άπνοιας” οι προτεινόμενες λύσεις των ειδικών συνήθως είναι:

• -Συντηριτική θεραπεία: Γίνεται με τη χρήση μιας ειδικής “μάσκας”, που φοριέται κατά τη διάρκεια του ύπνου και έχει την ιδιότητα να “πιέζει> και να διατηρεί κατά κάποιον τρόπο ανοιχτούς τους αεραγωγούς. Η συγκεκριμένη θεραπεία θεωρείται αρκετά αποτελεσματική, αφού μέσα σε λίγες ημέρες, τα επεισόδια άπνοιας σχεδόν υποχωρούν.
• -Χειρουργικές λύσεις: Οι επεμβάσεις με νυστέρι ή το άνοιγμα των αεραγωγών με λέιζερ μπορούν να βοηθήσουν κυρίως ανθρώπους νεαρής ηλικίας, χωρίς ωστόσο να εξαλέιψουν τελείως το πρόβλημα.

Τι λένε οι αριθμοί

Όπως δείχνουν οι στατιστικές τουλάχιστον στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης το ροχαλητό αφορά το 20% – 40%  του πληθυσμού. Πιο συγκεκριμένα:

-Από  την ηλικία των 50 και πάνω, το ποσοστό αυτών που ροχαλίζουν ανεβαίνει στο 45-60%.

• -Οι άντρες ροχαλίζουν σε διπλάσιο ποσοστό από τις γυναίκες, όμως και το ποσοστό των γυναικών φαίνεται να αυξάνεται μετά την εμμηνόπαυση.
• -Σε ένα 10% των ανθρώπων το ροχαλητό συνοδεύεται και απο το “Σύνδρομο Αποφρακτικής Άπνιας”.
• -Το 50% όσων πάσχουν από αυτό το σύνδρομο, έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση, και αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες πιθανότητες να πάθουν εγκεφαλικό.
• -Το ροχαλητό παρουσιάζεται και στα παιδιά σε ποσοστό 7-12%. Περίπου το 80% των παιδιών που ροχαλίζουν εμφανίζουν «ιδιοπαθές ροχαλητό». Δηλαδή ροχαλητό χωρίς καμιά αιτία, ενώ υπολογίζεται ότι η Αποφρακτική Άπνοια του Ύπνου συμβαίνει σε 1-3% των παιδιών σχολικής ηλικίας.

ΡΟΧΑΛΙΖΕΤΕ; Ελέγξτε το σάκχαρό σας

Έρευνα που διεξήχθη στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ δείχνει, ότι όσοι,-ες ροχαλίζουν έχουν αυξημένες πιθανότητες να εκδηλώσουν διαβήτη και σύμφωνα με τους ερευνητές,  καλό είναι να ελέγχουν τακτικά τα επίπεδα του σακχάρου τους. Η έρευνα έδειξε  ότι το ροχαλητό συνδέεται με το διαβήτη ακόμα και στους  λεπτούς, καθώς και ότι αφορά και  ηλικίες πριν από τα 45.

 

Ειδικά κέντρα  αντιμετώπισης

Το ροχαλητό αλλά και διάφορες μορφές άπνοιας κατά τη διάρκεια  του ύπνου μπορούν να  αντιμετωπιστούν στα Ειδικά  Κέντρα Μελέτης Ύπνου. Στη χώρα μας τα  Κέντρα αυτά λειτουργούν στα εξής Νοσοκομεία . 

• -Αιγινήτειο Νοσοκομείο (Αθήνα,) Ψυχιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, τηλ. 210-72 89 324 .
• -Νοσοκομείο Σωτηρία (Αθήνα), Πανεπιστημιακή Πνευμονολογική Κλινική, τηλ. 210 -77 10 012.
• -Νοσοκομείο Ευαγγελισμού (Αθήνα) , Πανεπιστημιακή Κλινική Εντατικής Θεραπείας και Πνευμονολογίας, τηλ. 210- 72 36 743.
• -Σισμανόγλειο Νοσοκομείο (Αθήνα), τηλ. 210-80 43 203.
• -Ευγενίδιο Νοσοκομείο (Αθήνα), τηλ. 210-72 36 743.
• -Νοσοκομείο Παπανικολάου (Θεσσαλονίκη), τηλ. 3210-35 82 78.
• -Νοσοκομείο Αγιος Παύλος (Θεσσαλονίκη) ,τηλ. 2310- 49 35 00.
• -Πνευμονολογική Κλινική Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Κρήτης (Ηράκλειο), τηλ. 2810-39 48 24.
• -Πνευμονολογική Κλινική Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Θεσσαλίας (Λάρισα), τηλ. 2410-30 11 93.

Μέτρα που περιορίζουν το ροχαλητό

Για την αντιμετώπιση του ροχαλητού οι ειδικοί  συμβουλεύουν τα παρακάτω απλά αλλά αποτελεσματικά μέτρα:

1. Σωματική άσκηση: Αυτοί οι οποίοι ασκούνται βελτιώνουν ταυτόχρονα και τον τόνο των μυών της γλώσσας και του λάρυγγα. Η καλή κατάσταση των μυών αυτών μειώνει τον κίνδυνο ροχαλητού.
2. Διατηρείστε κανονικό το βάρος σας: Οι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι άνθρωποι έχει αποδειχθεί ότι ροχαλίζουν συχνότερα και εντονότερα από τους λεπτούς και κανονικούς στο βάρος.
3. Αποφεύγετε τα ηρεμιστικά και τα αντί-ισταμινικά πριν τον ύπνο: Τα φάρμακα αυτά, επειδή δρουν χαλαρωτικά στους μυς, μπορούν να μειώνουν τους μυϊκούς τόνους στις διόδους του αέρα της αναπνοής, προκαλώντας έτσι ροχαλητό.
4. Αποφεύγετε το αλκοόλ και το βαρύ φαγητό πριν πάτε για ύπνο: Το αλκοόλ έχει την ιδιότητα να χαλαρώνει υπερβολικά τους μυς προκαλώντας έτσι ροχαλητό. Γι’ αυτό είναι καλό να το αποφεύγετε τουλάχιστον 4 ώρες πριν πάτε για ύπνο. Δεν πρέπει επίσης να τρώτε αργά το βράδυ, επειδή και η τροφή προκαλεί την έκκριση σάλιου που  μπορεί να επηρεάσει την αναπνοή κατά τη διαρκεια του ύπνου και να δημιουργήσει ροχαλητό.
5. Προσπαθήστε να κοιμάστε στο πλευρό: Όταν κοιμάστε ανάσκελα ή πάνω στην πλάτη σας, η πιθανότητα ροχαλητού είναι μεγαλύτερη.
6. Υψώστε το πάνω μέρος του κρεβατιού σας, εκεί που βάζετε το κεφάλι σας, κατά 12 εκατοστά: Η ανύψωση αυτή θα διευκολύνει τη ροή του αέρα δια μέσου των αναπνευστικών οδών της μύτης και του λάρυγγα.
7. Φροντίστε να υπάρχει ικανοποιητική υγρασία στην ατμόσφαιρα του υπνοδωματίου σας: Ο ξηρός αέρας στεγνώνει τον λάρυγγα, προκαλώντας ροχαλητό. Η χρήση υγραντήρα μπορεί να βοηθήσε, αφού απομακρύνει τον κίνδυνο να ξηραθεί το στόμα και ο λάρυγγας σας.
8. Δοκιμάστε τα ρινικά έμπλαστρα που κυκλοφορούν στο εμπόριο: Πρόκειται για υποαλλεργικά τσιροτάκια που τοποθετούνται στη ράχη της μύτης διευκολύντας σημαντικά την αναπνοή.

 

 

 

Μαρία Ορφανίδου