Νόσος Alzheimer: Μαζί μπορούμε να κάνουμε πολλά!

21 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2011: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ALZHEIMER

Σήμερα, υπάρχουν 160.000 ασθενείς με Άνοια στην Ελλάδα, 7,3 εκατομμύρια στην Ευρώπη και 35 εκατομμύρια παγκοσμίως. Λόγω της συνεχούς αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης, οι αριθμοί αυτοί αναμένεται να τριπλασιαστούν μέχρι το 2050, με συνέπεια οι ασθενείς με άνοια παγκοσμίως να ξεπεράσουν τα 100 εκατομμύρια και οι φροντιστές τους τα 200 εκατομμύρια. Η Νόσος Alzheimer είναι η πιο συχνή μορφή Άνοιας, καθώς ένα ποσοστό 50%-60% του συνόλου των ασθενών με άνοια πάσχει από τη νόσο. Σημαντικές προόδους καταγράφει σήμερα η επιστήμη όσον αφορά στη Νόσο Alzheimer. Η ολοκληρωμένη αντιμετώπισή της περιλαμβάνει πρόληψη και αντιμετώπιση με τρεις κατευθύνσεις: τη φαρμακευτική αγωγή, τις μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις που έχουν ως στόχο τους ασθενείς και τέλος την εκπαίδευση και την στήριξη των φροντιστών και των οικογενειών τους.

Τα παραπάνω ανέφεραν μεταξύ άλλων, η κα Παρασκευή Σακκά, Νευρολόγος-Ψυχίατρος, Πρόεδρος της Εταιρείας Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών Αθηνών, Διευθύντρια Ιατρείου Μνήμης Νοσοκομείου Υγεία και ο Νίκος Σκαρμέας, Επίκουρος καθηγητής Νευρολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Αιγινήτειο Νοσοκομείο, σε Συνέντευξη Τύπου που διοργανώθηκε με αφορμή την 21η Σεπτεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Alzheimer.

Η φαρμακευτική αγωγή που ακολουθείται σήμερα για την αντιμετώπιση της νόσου Αλτσχάιμερ είναι συμπτωματική. Τα φάρμακα αυτά είναι οι αναστολείς χολινεστερασών όπως η δονεπεζίλη, η ριβαστιγμίνη, η γκαλανταμίνη, και ο ανταγωνιστής των υποδοχέων NMDA, η μεμαντίνη. Υπάρχουν εκτός από την από του στόματος χορήγηση φαρμάκων και άλλοι τρόποι που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη θεραπεία και στην καλύτερη συμμόρφωση των ασθενών π.χ. τα διαδερμικά αυτοκόλλητα τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε ασθενείς με νόσο Αλτσχάιμερ ή άνοια της νόσου Parkinson.

Ο κ. Σκαρμέας δήλωσε ότι πρόσφατα δημοσιεύτηκαν νέα κριτήρια για τη νόσο Αλτσχάιμερ και την Ήπια Νοητική Διαταραχή τύπου Αλτσχάιμερ. Τα κριτήρια αυτά, μεταξύ άλλων, προσθέτουν την ενότητα της προκλινικής (δηλαδή προ της εκδήλωσης προβλημάτων μνήμης) διάγνωσης της νόσου. Περιλαμβάνουν δε τη χρήση βιολογικών δεικτών όπως η απεικόνιση του αμυλοειδούς στον εγκέφαλο των ασθενών και η εξέταση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού για συγκεκριμένες πρωτεΐνες ως διαγνωστικά εργαλεία της νόσου. Επίσης πληθαίνουν οι μελέτες που τείνουν προς το συμπέρασμα ότι η συμμετοχή αγγειακών παραγόντων στην παθογένεια της άνοιας είναι αρκετά σημαντική, ειδικότερα στους πολύ ηλικιωμένους. Παρά ταύτα, δεν έχουμε ακόμα σαφείς αποδεδειγμένες τακτικές πρόληψης. Οι μελέτες γενετικών παραγόντων που προδιαθέτουν για τη νόσο Αλτσχάιμερ συνεχίζουν να προσθέτουν όλο και περισσότερα γονίδια στη λίστα. Οι προσπάθειες για θεραπευτικές προσεγγίσεις συνεχίζονται εντατικά. Στρέφονται δε όλο και περισσότερο στα πρώιμα στάδια της νόσου, πριν ακόμα εμφανιστούν σημαντικά νοητικά προβλήματα.

Από την πλευρά της η κ. Σακκά τόνισε ότι στη νόσο Αλτσχάιμερ μαζί με τον ασθενή πάσχει όλη η οικογένεια. Στην οικογενειοκρατική ελληνική κοινωνία οι ανοϊκοί ασθενείς φροντίζονται κατά 90% στο σπίτι από τα μέλη των οικογενειών τους (σύζυγοι, παιδιά, αδέλφια). Αλλά οι αυξημένες απαιτήσεις φροντίδας των ανοϊκών ασθενών, επιδρούν στην υγεία των φροντιστών, επηρεάζουν τη συμμετοχή τους σε κοινωνικές & επαγγελματικές δραστηριότητες, περιορίζουν τον ελεύθερο χρόνο τους, κλονίζουν την κοινωνική τους θέση και απειλούν την οικονομική τους ασφάλεια.

Οι πολλαπλές και εξειδικευμένες ανάγκες των ανοϊκών ασθενών στην Ελλάδα καλύπτονται στο μεγαλύτερο ποσοστό τους από τις Εταιρείες Αλτσχάιμερ όπως γίνεται και στις περισσότερες χώρες του κόσμου. Τα Κέντρα Ημέρας των οργανώσεων αυτών είναι μονάδες ημερήσιας θεραπευτικής φροντίδας των ασθενών παρέχοντάς τους μη φαρμακευτικές θεραπείες, ενώ συγχρόνως προσφέρουν εκπαίδευση και υποστήριξη στους φροντιστές. Αλλά ο αριθμός των Κέντρων Ημέρας είναι δυσανάλογα μικρός σε σχέση με το συνολικό αριθμό των ατόμων με άνοια στη χώρα μας και υπάρχει επιτακτική ανάγκη ίδρυσης νέων. Αντί γι’ αυτό με τις πρόσφατες περικοπές του Υπουργείου Οικονομικών οι λίγες υπάρχουσες δομές και υπηρεσίες για ανοϊκούς ασθενείς κινδυνεύουν άμεσα να κλείσουν.

Τέλος, ο κ. Αντώνης Μούγιας, ψυχίατρος, μέλος του Δ. Σ. της Ψυχογηριατρικής Εταιρείας «Νέστωρ» και ο ηθοποιός κ. Στέλιος Μάινας παρουσίασαν τρία τηλεοπτικά μηνύματα, τα οποία ετοίμασαν για την ευαισθητοποίηση του κοινού, ενόψει της παγκόσμιας Ημέρας νόσου Alzheimer 2011.

Καλούμε τους αρμόδιους φορείς να προχωρήσουν στην άμεση ανατροπή της απόφασης και να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση, ώστε να μην αφεθούν οι ανοϊκοί ασθενείς χωρίς φροντίδα και θεραπεία και οι οικογένειές τους χωρίς συμπαράσταση.

Σας περιμένουμε, λοιπόν, όλους την Κυριακή 25 Σεπτεμβρίου 2011, στις 10 το πρωί στο Σύνταγμα για μια συμβολική πορεία (Memory Walk) με κεντρικό σύνθημα “Νόσος Αλτσχάιμερ: Την αντιμετωπίζουμε βήμα-βήμα!“, για τέταρτη συνεχή χρονιά. Είναι μια καλή ευκαιρία να διαμαρτυρηθούμε για τις περικοπές δαπανών για τα Κέντρα Ημέρας και να διεκδικήσουμε δυναμικά τα δικαιώματα των ασθενών μας.

Θα ακολουθήσει ημερίδα στο Ζάππειο Μέγαρο, 11:00-18:00, αφιερωμένη στην ευαισθητοποίηση και την ενημέρωση του κοινού σχετικά με τη νόσο Αλτσχάιμερ και την πρόληψή της. Η ημερίδα περιλαμβάνει τεστ μνήμης σε άτομα άνω των 60 ετών, οδηγίες για προγράμματα γυμναστικής κατάλληλα για άτομα της τρίτης ηλικίας ως μέσο πρόληψης της άνοιας και προγράμματα νοητικής ενδυνάμωσης σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές με οθόνες αφής.

Μαζί μπορούμε να κάνουμε πολλά!

Τι είναι η νόσος Aλτσχάιμερ

Με τον όρο άνοια εννοούμε την έκπτωση των νοητικών ικανοτήτων του ατόμου, κατ’ αρχήν της μνήμης και της κρίσης, του λόγου, της προσωπικότητας με συνέπεια τη σταδιακή έκπτωση της καθημερινής λειτουργικότητας. Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η συχνότερη μορφή άνοιας (60 % του συνόλου) από την οποία πάσχουν 160.000 άνθρωποι στην Ελλάδα, 7.300.000 στην Ευρώπη και 35.000.000 σ’ όλο τον κόσμο. Εκδηλώνεται συνήθως σε άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών, σπάνια σε ηλικίες 50-65, ενώ είναι πολύ σπάνια σε ηλικίες μικρότερες των 50 ετών.

Προκαλεί βαθμιαία εκφύλιση του εγκεφάλου και έχει ως αποτέλεσμα την πρωιούσα έκπτωση των νοητικών λειτουργιών και στα προχωρημένα στάδια και της κινητικότητας.

Άνοια, επίσης, μπορούν να προκαλέσουν τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, μεγάλα και μικρά, οι όγκοι του εγκεφάλου, το AIDS, διάφορες εγκεφαλίτιδες, μεταβολικά νοσήματα, νοσήματα του θυρεοειδούς, διάφορα φάρμακα κ.ά.

Τα τελευταία χρόνια, η διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ, νόσου που αφορά κυρίως στην Τρίτη Ηλικία, γίνεται με ολοένα αυξανόμενους ρυθμούς.

Δύο είναι οι αιτίες αυτού του φαινομένου:

1. η αύξηση του μέσου όρου ζωής, ιδιαίτερα στις αναπτυγμένες χώρες.

2. η ευαισθητοποίηση του κοινού, των συγγενών των ασθενών και των γιατρών σχετικά με το μεγάλο αυτό ιατρικό και κοινωνικό πρόβλημα.

Στα αρχικά στάδια της νόσου, τα συμπτώματα είναι ιδιαίτερα ελαφρά (διαταραχές της μνήμης: ξεχνά τα πρόσφατα γεγονότα, ενώ συνήθως θυμάται με λεπτομέρειες τα παλιά). Πολλές φορές η κατάσταση θεωρείται φυσιολογική γήρανση και αυτό κάνει δύσκολη την πρώιμη διάγνωση. Καθώς η νόσος Αλτσχάιμερ εξελίσσεται και οι νοητικές λειτουργίες εκπίπτουν σταδιακά, ο ανοϊκός άρρωστος οδηγείται σε πλήρη αποδιοργάνωση της ζωής και της προσωπικότητάς του. Τελικώς, γίνεται ανίκανος να φροντίσει τον εαυτό του και καταλήγει να εξαρτάται ολοκληρωτικά από τους συγγενείς του, για τους οποίους αποτελεί τεράστιο πρακτικό και ψυχικό φορτίο.

Οι αναπτυγμένες χώρες ξοδεύουν σημαντικά ποσά για την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των ολοένα περισσότερων ανοϊκών ασθενών και την υποστήριξη των φροντιστών τους. Επίσης, τα τελευταία χρόνια σημαντικά ποσά επενδύονται στην έρευνα για τις αιτίες και τη θεραπεία της νόσου Αλτσχάιμερ.

Η έγκαιρη διάγνωση της άνοιας έχει μεγάλη σημασία για τον ασθενή αλλά και την οικογένειά του, γιατί δίνει τα χρονικά περιθώρια αποδοχής της κατάστασης, προγραμματισμού για το μέλλον και διατήρησης της ποιότητας ζωής.

Παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει ριζική θεραπεία για τη νόσο Αλτσχάιμερ και τις άλλες μορφές άνοιας, έχουμε σήμερα στη διάθεσή μας φάρμακα που ανακόπτουν την εξέλιξή της και αντιμετωπιζουν τα συπτπώματα. Όσο νωρίτερα γίνει η διάγνωση και χορηγηθούν τα σκευάσματα αυτά, τόσο ουσιαστικότερα είναι τα αποτελέσματά τους.

Όχι σπάνια, συμπτώματα όπως αυτά της νόσου Αλτσχάιμερ προκαλούνται και από άλλες σωματικές ή ψυχικές παθήσεις (κατάθλιψη, νόσοι του θυρεοειδούς, επίδραση φαρμάκων στον εγκέφαλο) που μπορούν να αντιμετωπιστούν μερικά ή ολικά. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η ακριβής και έγκαιρη διάγνωση έχει σημασία, καθώς η κατάσταση είναι συχνά αναστρέψιμη.

Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι μία πραγματικότητα. Πολλοί άνθρωποι νοσούν και πολλοί περισσότεροι θα νοσήσουν στο μέλλον.

Αν αντιμετωπίζετε προβλήματα μνήμης που δυσκολεύουν την καθημερινή σας ζωή, απευθυνθείτε σε ειδικό.

Η νόσος Αλτσχάιμερ μπορεί να αντιμετωπιστεί. Ενημερωθείτε!