Η περιποίηση του δέρματος του μωρού

Θυμάμαι στα πρώτα χρόνια άσκησης Παιδοδερματολογίας, όποτε έβλεπα ένα αγόρι με ξηρό δέρμα και συνιστούσα τη συστηματική χρήση μαλακτικών ουσιών (κρέμες, αλοιφές), τα ερωτήματα που μου απηύθυναν οι γονείς και, συχνότερα οι πατεράδες, ήταν κλασικά τα ίδια και στην ίδια σειρά:
1) Δεν θα συνηθίσει το δέρμα του στις κρέμες;
2) Δεν είναι επικίνδυνο να χρησιμοποιούμε «χημικά» στα παιδιά για μεγάλο χρονικό διάστημα;
…και όταν λάμβαναν αρνητικές απαντήσεις, κατέληγαν σε αυτό που ήθελαν να πουν εξαρχής: «Μα αγόρι είναι, να ασχολείται τώρα με κρέμες και καλλυντικά; Αυτό θα ήταν το λιγότερο που θα επιθυμούσαμε».
Ομολογώ ότι το τελευταίο το ακούω πια όλο και πιο σπάνια. Μήπως η ισότητα στα δύο φύλα έχει πλήρως επέλθει ή μήπως θέτω τα πράγματα εξαρχής στη σωστή τους βάση και δεν αφήνω περιθώρια για ερωτήσεις και προβληματισμούς;

Γιατί συνιστώ στα παιδιά υδατικές κρέμες

Προτού, λοιπόν, γράψω συνταγή για μια υδατική κρέμα, εξηγώ ότι το δέρμα μας καλύπτεται από ένα φιλμ από λίπος, τον επιδερμιδικό φραγμό. Το φιλμ αυτό προστατεύει το δέρμα από το περιβάλλον. Όταν το δέρμα είναι ξηρό, αυτό σημαίνει ότι το φιλμ αυτό πάσχει, είναι σπασμένο, με αποτέλεσμα να επιτρέπεται η απώλεια νερού. Δηλαδή, το ξηρό δέρμα δεν οφείλεται στο ότι το παιδί δεν πίνει υγρά, αλλά στο ότι χάνει υγρά από το δέρμα του. Με την ίδια λογική, όπως δηλαδή επιτρέπεται η απώλεια νερού, έτσι επιτρέπεται και η είσοδος ερεθιστικών ουσιών από το περιβάλλον στο δέρμα. Έτσι το ξηρό δέρμα εύκολα θα ερεθιστεί και το παιδί θα έχει φαγούρα, εύκολα θα αναπτύξει έκζεμα ή θα εισχωρήσουν στο δέρμα μικρόβια και μύκητες και θα έχουμε λοιμώξεις. Η υδατική κρέμα/αλοιφή διορθώνει τον επιδερμιδικό φραγμό. Επομένως, πρέπει να χρησιμοποιείται τουλάχιστον για όσο διάστημα το παιδί έχει πρόβλημα και τόσο συχνά ώστε το δέρμα να διατηρείται μαλακό.
Τα παιδικά ή φαρμακευτικά προϊόντα είναι πλήρως ελεγμένα και δεν έχουν παρενέργειες. Δεν προκαλούν πρόβλημα στο παιδί – αντιθέτως, διορθώνουν το πρόβλημα που ήδη υπάρχει. Επομένως στο ξηρό παιδικό δέρμα η χρήση μαλακτικών ουσιών δεν είναι προαιρετική, για λόγους αισθητικής, αλλά επιτακτική για λόγους υγείας.

Το μαλακό παιδικό δέρμα έχει ανάγκη μαλακτικών ουσιών;

Θα έλεγα ότι ένα υδαρές γαλάκτωμα ή λοσιόν αμέσως μετά το μπάνιο του παιδιού σε όλο το σώμα και μια παχύρρευστη κρέμα ή αλοιφή στους αγκώνες, τα γόνατα και τα πέλματα ενισχύουν τον επιδερμιδικό φραγμό και κάνουν το δέρμα του παιδιού σας πιο βελούδινο και κυρίως πιο ανθεκτικό στο περιβάλλον.

Σαπούνι: Το βασικό στοιχείο των προϊόντων περιποίησης του δέρματος

Το καθημερινό πλύσιμο του παιδιού πρέπει να γίνεται με νερό και παιδικό σαπούνι. Δεν μπορώ να κατανοήσω το γιατί, αλλά ενώ για το μπάνιο ή το ντους του παιδιού χρησιμοποιούμε πάντα σαπούνι, για το πλύσιμο του προσώπου – που, εξάλλου, έρχεται και σε άμεση επαφή με το περιβάλλον και «μολύνεται» περισσότερο – χρησιμοποιούμε σκέτο νερό. Αυτό είναι λάθος. Το σκέτο νερό όχι μόνο δεν καθαρίζει, αλλά και διαταράσσει τον επιδερμιδικό φραγμό.
Τα σαπούνια – με τα αλκάλεα που περιέχουν, το χρώμα και τα συντηρητικά τους – ερεθίζουν το δέρμα. Τονίζεται όμως ότι όλα τα παιδικά σαπούνια σήμερα κατ’ ευφημισμόν ονομάζονται σαπούνια. Πρόκειται για υποκατάστατα σαπουνιού, καθαριστικές ουσίες απαλλαγμένες από αλκάλεα και εμπλουτισμένες με ενυδατικούς παράγοντες που ταυτόχρονα καθαρίζουν το δέρμα, δεν διαταράσσουν την ισορροπία του και το ενυδατώνουν.
Για το ξηρό δέρμα, υπάρχουν λάδια (bath oils) που έχουν τροποποιηθεί έτσι ώστε συγχρόνως να καθαρίζουν και να ενυδατώνουν το δέρμα. Προσθέστε 2-3 κουταλιές στο νερό του μπάνιου του μωρού σας. Δεν χρειάζεται άλλο σαπούνι. Αφήστε το μωρό για 3-5 λεπτά και βέβαια μην το ξεβγάλετε. Για το ντους υπάρχουν αντίστοιχα λαδερά σαπούνια (shower oils) για ενυδάτωση.
Αν το παιδί ιδρώνει εύκολα, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας. Θα σας συστήσει ειδική πούδρα (προσοχή, όχι ταλκ) για το στήθος, την πλάτη, τις μασχάλες, για παράδειγμα πριν από την άθληση. Η πούδρα απορροφά τον ιδρώτα και έτσι το δέρμα δεν ερεθίζεται.
Η παιδική κολόνια… δεν προάγει την υγεία. Είναι θέμα αισθητικής. Δεν θα τη συνιστούσα, τουλάχιστον στα αλλεργικά παιδιά!

Αντηλιακό

Για να συμπληρώσουμε τη «φαρέτρα» των προϊόντων περιποίησης του δέρματος του παιδιού, δεν πρέπει να παραλείψουμε το αντηλιακό. Πρέπει να περιέχει φυσικά φίλτρα, να έχει δείκτη προστασίας μεγαλύτερο από 15 και να εφαρμόζεται στα ακάλυπτα μέρη του σώματος του παιδιού τουλάχιστον μισή ώρα πριν από την έκθεσή του στον ήλιο. Η χρήση του επιβάλλεται από τέλος Απριλίου μέχρι τον Οκτώβριο.

Τάλια Τσιβιτανίδου – Κάκουρου

Παιδίατρος-Παιδοδερματολόγος

Σύμβουλος Α΄ Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών

www.ped-derm.gr