Η “νόσος” των μουσικών

Όταν γίνεται έγκαιρη και σωστή διάγνωση αντιμετωπίζεται πλέον αποτελεσματικά και στην Ελλάδα η “νόσος” των μουσικών που ταλαιπωρεί χιλιάδες οργανοπαίκτες…

Η “νόσος” είναι η αιτία που στο παρελθόν πολλοί διάσημοι μουσικοί, όπως o Robert Schumann ή o Garry Graffman για παράδειγμα υπέφεραν για πολλά χρόνια από παθήσεις των άνω άκρων, αλλάζοντας γιατρούς και θεραπείες χωρίς τελικά να βρουν λύση στο πρόβλημά τους. Βέβαια, δεν είναι και λίγοι οι μουσικοί εκείνοι που αναγκάστηκαν ή αναγκάζονται ακόμη και σήμερα να διακόψουν την καριέρα τους.

Τέσσερις παθήσεις

Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες η «νοσολογία των μουσικών» περιλαμβάνει κυρίως τέσσερις παθήσεις, οι οποίες πλήττουν το χέρι και μπορεί να συνυπάρχουν ή να εμφανίζονται ξεχωριστά. Συγκεκριμένα τη «νόσο» απαρτίζουν: -Το σύνδρομο υπέρχρησης (overuse) ή τενοντομυίτιδες που είναι η πιο συχνή πάθηση. – Το σύνδρομο πίεσης (παγίδευσης) νεύρων. – Οι λειτουργικές δυστονίες ή «κράμπες» των μουσικών, και – Η οστεοαρθρίτιδα αντίχειρα.

1.200 κινήσεις του χεριού ανά λεπτό

“Το χέρι είναι για τους μουσικούς το πλέον άμεσα εμπλεκόμενo μέλος του σώματος για τη δουλειά τους με συχνά σοβαρές βλαπτικές συνέπειες», τονίζει δρ. Ιωάννης Ιγνατιάδης, χειρουργός ορθοπαιδικός, διευθυντής τμήματος Μικροχειρουργικής Ιατρικού, Ψυχικό και προσθέτει: “Η ανάλυση του παιξίματος ενός οργάνου περιλαμβάνει περί τις 500 συνθετικές κινήσεις. Για παράδειγμα ο βιολιστής για να παίξει μία παρτιτούρα του Bach για σόλο βιολί κάνει πλέον των 1.200 κινήσεων ανά λεπτό, ή 25 νότες ανά δευτερόλεπτο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την καταπόνηση του χεριού σε μεγάλο βαθμό”.

Η σχεδόν βασική αιτία της βλάβης, (κοινή για όλη την ομάδα των 4-5 ασθενειών) είναι τόσο o μεγάλος αριθμός επαναλαμβανόμενων κινήσεων ανά λεπτό, που προκαλούν «χρόνιο μηχανικό τραυματισμό», όσο και η συνεχής πίεση από το στατικό φορτίο σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος από ορισμένα όργανα (βιολί, τρομπέτα κι άλλα έγχορδα).

Τα σημεία εντόπισης της νόσου είναι o καρπός, τo αντιβράχιο, o ώμος και o αυχένας. Oι βιολιστές και οι βιολοντσελίστες συνήθως υποφέρουν στην αριστερό βραχίονα, ενώ οι πιανίστες στο δεξί βραχίονα και χέρι. O δεξιός αντίχειρας προσβάλλεται στους παίκτες αυλού και κλαρινέτου.

Προσοχή!

Υπάρχουν βέβαια και άλλοι παράγοντες που επιδεινώνουν ή και ενίoτε προκαλούν τις παραπάνω παθήσεις, όπως το βάρος του οργάνου, η κακή στάση, η απότομη αύξηση των ωρών μελέτης, η αλλαγή οργάνου και διάφορες προϋπάρχουσες ανατομικές ανωμαλίες ή ιδιομορφίες.

Το βιβλίο : “Οι παθήσεις του άνω άκρου του μουσικού”

Καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση της νόσου των μουσικών παίζει η ενημέρωση που έχουν από το 2002 τα μέλη του κλάδου της μουσικής για τη νόσο, μέσα από το βιβλίο «ΟΙ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΝΩ ΑΚΡΟΥ ΤΟΥ ΜΟΥΣΙΚΟΥ», του πλέον ειδικού δρ. Ιωάννη Ιγνατιάδη. «Πράγματι το βιβλίο βοήθησε πολύ στην ενημέρωση των μουσικών για τα συμπτώματα αλλά και τους τρόπους αντιμετώπισης της νόσου», αναφέρει ο Δρ. Ιγνατιάδης και προσθέτει πως “Η απουσία ενημέρωσης, η μη σωστή διάγνωση και η έλλειψη ειδικών κέντρων αποθεραπείας ευθύνονταν για την «έξαρση» που παρουσίαζε  στην Ελλάδα η «νόσος» των μουσικών”.

 

Διαστάσεις επιδημίας

Σύμφωνα με στοιχεία η «νόσος», με την ευρύτερη έννοια η «νοσολογία» του χεριού, μέχρι το 2005 είχε πάρει διαστάσεις επιδημίας στον χώρο των παικτών οργάνων μουσικής. Η δυσμενής αυτή εξέλιξη αρχίζει να αλλάζει καθώς τα τελευταία χρόνια οι μουσικοί οργάνων με καταπονημένα και ταλαιπωρημένα χέρια ενημερώνονται ότι υπάρχει λύση και απευθύνονται στους λίγους ειδικούς γιατρούς που υπάρχουν στη χώρα μας», εξηγεί ο Δρ. Ιγνατιάδης προσθέτοντας ότι: “Κι αυτό γιατί «η νόσος των μουσικών» (ομάδα συγκεκριμένων 4-5 παθήσεων) είναι μια πολύπλοκη παθολογία η οποία απαιτεί εξειδίκευση όσον αφορά στην ακριβή και σωστή  διάγνωσή της αλλά και τη θεραπεία της, κάτι που συμβαίνει σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες του εξωτερικού”.

Διάγνωση και θεραπεία     

-Βασική προϋπόθεση για τη σωστή αντιμετώπιση της νόσου και για να αποφύγει ο μουσικός τις υποτροπές είναι η έγκαιρη και ακριβής διάγνωση, κάτι που απαιτεί ιατρική εξειδίκευση στο αντικείμενο.Τα τελευταία χρόνια και στην Ελλάδα η νόσος αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά σε ποσοστό που φτάνει το 90%, καθώς οι πάσχοντες απευθύνονται στους εξειδικευμένους γιατρούς.

-Η νόσος (η ομάδα των 4-5 συχνότερων νόσων των μουσικών χεριών) όταν διαγνωστεί έγκαιρα μπορεί να αντιμετωπιστεί με ανάπαυση, φαρμακευτική αγωγή, ενημέρωση, αλλαγή στάσης ή έντασης ή τεχνικής παιξίματος, λαβής οργάνου, νάρθηκες, φυσικοθεραπεία. Σε ελάχιστες περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθεί χειρουργική επέμβαση.

-Αν η νόσος δεν διαγνωστεί έγκαιρα και σωστά  μπορεί οι πάσχοντες να αναγκαστούν να αλλάξουν όργανο ή επάγγελμα.«Πάντως, σε χειρουργική επέμβαση, ακόμα κι αν υπάρχει ένδειξη, θα καταφύγουμε μόνο αφού εξαντλήσουμε πρώτα όλα τα ενδεδειγμένα συντηρητικά μέσα θεραπείας», αναφέρει ο κ. Ιγνατιάδης.

 

 

Μαρία Ορφανίδου